Zuid-Tirol: De kleinste wijnregio van Italië

Met twintig sterrenrestaurants heeft de culinaire toerist in Zuid-Tirol niets te klagen. Maar ook natuurliefhebbers, wandelaars en fietsers kunnen hun hart ophalen tussen de bergen en meren, ontdekt Sophie Louise de Groot.

Bergen, meren en wijngaarden
Met de wind door mijn haren zoef ik andere fietsers voorbij. De stilte van de bergen wordt onderbroken door het geluid van fietsbanden in het grind en af en toe een piepende rem. Geuren van bloemen en vruchten wisselen elkaar af. De wijnstraat rondom hoofdstad Bolzano/Bozen is een prachtige fiets- en wandelomgeving: bergen met appelvelden en wijngaarden in combinatie met azuurblauwe meren. In Caldaro/Kaltern worden e-bikes verhuurd – mountainbikes met een motortje. Die maken het trotseren van steile hellingen aanzienlijk lichter. Handige bijkomstigheid: de fiets remt mee tijdens de afdaling, zodat je te hoge snelheden kunt voorkomen.

Wijn en appelsap
Take voor takje bindt een boer de bladeren van de wijnstruiken aan stokken: de takken worden van elkaar gescheiden, zodat alle druiven evenveel zon krijgen. Hij heeft een petje op en een schort voor. Het is dertig graden en toeristen lopen puffend voorbij. Af en toe stopt er één om een foto te maken. Onverstoorbaar gaat de boer verder met zijn werk. Hij is wel wat gewend. Nog één hectare te gaan.
De twintig druivensoorten van deze streek leveren veel bekroonde wijnen op. Drie soorten zijn inheems: de gewürztraminer, lagrein en vernatsch. Hoewel de regio vooral bekend staat om de witte wijn, is 52% van de geproduceerde wijn rood. Rondkomen van wijn is voor de meeste boeren niet weggelegd. Gemiddeld bezit een boer in Zuid-Tirol drie hectare grond, twee hectare daarvan wordt gebruikt voor het verbouwen van appels – een op de tien Europese appels komt uit Zuid-Tirol – en één hectare voor wijn. Het bewerken van een hectare kost 500 manuren.

300 dagen zon!
Meer dan vijf eeuwen was Zuid-Tirol een deel van Oostenrijk. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog werd de regio toegewezen aan het geallieerde Italië. Pogingen om Zuid-Tirol deel uit te laten maken van Duitsland mislukten en tegenwoordig is het een van de vijf Italiaanse autonome regio’s.
Oostenrijk, Italië of Duitsland, de zon kent geen landgrenzen. Met een gemiddelde van driehonderd dagen zon per jaar, hebben de 500.000 inwoners van Zuid-Tirol weinig te klagen over het weer. Met name de wijn- en appelboeren profiteren van het klimaat. Relatief koude nachten wisselen de warme dagen af, optimaal voor de kwaliteit van de vruchten.

Speck: een mix van culturen
Een actieve dag maakt hongerig, dus ik bestel knödel in een restaurant. Het streekgerecht is een balletje gemaakt van brooddeeg en kan zoet of hartig zijn. Terwijl ik mijn mes erin zet, grijpt de over met zijn handen naar zijn haren. ”Zet nooit een mes in een knödel! Dit betekent dat het hart van de kok wordt doorgesneden.” Als het balletje goed bereid is, kan de knödel met een vork of lepel gegeten worden. Het kan een voor-, bij- of nagerecht zijn, het is maar net in welke grootte en met welke vulling hij gereserveerd wordt. Als hoofdgerecht bestel ik speck. Deze ham is gerookt volgens Duitse traditie en daarna gezouten op Italiaanse wijze: een beter voorbeeld van de mix van culturen is er niet.

Eten
■ Seehof Keller
(St. Josef am See 60, Kaltern). Terras omgeven door bloemen, aan de Kalterer See met uitzicht op de bergen. Aanrader: speck.
■ Leiter am Waal
(Mitterplars 26, Algund). De ideale plek voor een tussenstop tijdens wandelen of fietsen. Aanrader: knödel.
■ Stroblhof
(Pigenoer Weg 25, Sint Michael). Naast een restaurant is er ook een spa, wijnkelder en hotel. Aanrader: buffelmozzarella.

Wijn proeven
■ Alois Lageder
(Piazza S. Geltrude 10, Magrè sulla Strada del Vino). Biologische wijnboer die meer dan dertig soorten wijn produceert waarvan 75% wit. Aanrader: gewürztraminer, droge wijn met frisse nasmaak.
■ Weinlehrpfad
(Hauptmann Schweiggl Platz 8, Kurtatsch an der Weinstraße). Wandeling van 2,1 kilometer onder begeleiding van een wijnkenner door elf wijngaarden heen. Aanrader: hapjes en wijn bij alle stops.
■ Kränzelhof
(Gampenstraße 1, Tscherms). Een boer die besloot bij zijn wijngaard een tuin te bouwen met doolhof, openluchttheater en mogelijkheden om te mediteren. Aanrader: Meraner Hügel, verkozen tot vernatsch van 2012.

Uit Zin 113, mei 2014 door Sophie Louise de Groot