Julia Samuël – Drive Against Malaria
Voormalig omroepster en programmamaakster Julia Samuël combineerde haar werk met het bestrijden van malaria in Afrika. Maar sinds ze in 2006 zelf (bijna dodelijk) getroffen werd door de ziekte, wijdt ze haar hele leven aan Drive Against Malaria. ”Wij kunnen dorpen 100% malariavrij krijgen”.
U bent net 50 geworden. Emotioneel?
“Helemaal niet. Het zegt niets over wat je doet of kan.”
Maar wel een klein wonder dat u het gehaald heeft.
“In 2001 kreeg ik borstkanker. In 2006 een dodelijke vorm van malaria; hersenmalaria. Ik mag inderdaad van geluk spreken dat ik er nog ben. Ik kwam sinds de jaren tachtig, als programmamaakster, al in ontwikkelingslanden. Daardoor nam ik het leven al niet als vanzelfsprekend. Maar als je zelf bijna dood bent geweest, sta je nóg bewuster in het leven.”
Die malaria in 2006. Je zou zeggen: u was voorbereid.
“Was ik ook, en toch gebeurde het. We hadden tot ’s avonds laat gewerkt in een ziekenhuis in Mozambique, in een gebied waar de bevolking 99 procent kans loopt besmet te raken met malaria. Daarna ging ik terug naar huis. De malariamug laat geen bult of jeukende plek achter, dus daaraan merk je het al niet. Ik was rillerig, grieperig, maar ik dacht: dat is normaal na zo’n overgang van de tropen naar onze winter. David (Robertson, oprichter van Drive Against Mala¬ria, MR) zei: ga als de sodemieter naar het ziekenhuis. Ik ben in coma geweest. 41 graden koorts, mijn essentiële orgaanfuncties vielen uit. Ik was op het randje van de dood. Als ik die dag thuis in slaap was gevallen, had ik de ochtend niet gehaald.”
Dus dan blijf je voortaan weg uit Afrika.
“Dat zeiden mijn vrienden ook. Maar ik zei meteen: mijn hart ligt daar, ik ga mijn leven wijden aan het bestrijden van malaria.”
U offerde uw carrière op, zeggen wij dan.
“Dat is zo, maar nu is dit mijn carrière. Het was het eerste dat bij me opkwam toen ik uit mijn coma kwam. Ik heb er geen moment spijt van gehad.”
U brengt malarianetten. Waarom geen brood?
“Overal is malaria, maar niet overal is honger. En omdat malaria de dodelijkste ziekte van de wereld is, maar heel makkelijk te bestrijden. Elke dag overlijden drieduizend kinderen onder de vijf jaar aan malaria. Een half miljard mensen raakt jaarlijks besmet. Mensen gaan voor onze Landrover liggen en smeken of we ze willen verlossen van malaria. Er zijn moeders die zeven kinderen hadden en nu nog maar één.”
Hoe werkt u daar?
“Meestal beginnen we in de hoofdstad. We bespreken met ministeries in welke gebieden acuut behoefte is aan malarianetten, medicijnen, en educatie. Dan laten we de muskietennetten komen. Die komen aan in de haven vanuit Azië. Met trucks gaan die netten naar compounds, waar ze opgeslagen worden. Vervolgens gaan we met de land¬rovers – die we hard nodig hebben omdat het zeer afgelegen gebieden zijn – de dorpen in. We delen de netten uit en scholen de mensen over hoe ze die moeten gebruiken. Als je dat niet doet, zetten ze de verpakking neer voor de sier. We dienen medicijnen toe – dan zijn ze binnen drie dagen genezen.”
Gebruiken ze die netten wel goed?
“Ja, dat zien we bij de monitoring. We geven in eerste instantie niet iedereen netten, maar de meest kwetsbare kinderen en zwangere vrouwen. Tegen de anderen zeggen we: let op, als zij hem goed gebruiken, krijgen jullie die de volgende keer ook. De netten zijn geïmpregneerd. Alle insecten die erop landen, gaan dood. Dus alle mensen in een dorp zien: zij hebben minder last van insecten, de kinderen huilen ’s nachts niet, maar slapen. Ze blijven gezond. Dan zorg je dat die dingen goed gebruikt worden en dat je er zelf ook een krijgt.”
Maar raak je dan niet alsnog besmet tijdens een wandelingetje in de avond?
“Nee. De malariamug is actief van ’s avonds negen tot ’s morgens vier uur. Dan maken ze in Afrika geen wandelingetje. Maar veel belangrijker: de muskiet raakt besmet door de mens. Als de mug geboren wordt, heeft zij geen malaria. Ze, want het zijn alleen de vrouwtjes, krijgt het van een mens, en geeft het door aan een ander mens. Als je zorgt dat iedereen in een bepaald gebied vrij is van malaria, dan kunnen die muggen prikken wat ze willen, maar er wordt geen malaria meer doorgegeven.”
Dat lijkt me een sterk staaltje.
“Nee, helemaal niet. Wij kunnen dorpen 100 procent malariavrij krijgen.”
U wordt een beetje boos.
“Fanatiek, niet boos, haha. Maar serieus: het is echt niet dweilen met de kraan open. In Amerika heb je gebieden waar diezelfde mug is, maar daar geven ze geen malaria door omdat de mensen daar niet besmet zijn. Dat kan in Afrika toch ook.”
En wie betaalt die netten?
“Onze donateurs, verschillende organisaties. We werken wel samen met de Verenigde Naties; ze helpen ons bijvoorbeeld met de opslag van de netten, of ze gaan mee in een van hun vliegtuigen.”
Waar leeft u van?
“Van mezelf. Ik heb het toevallig goed gedaan – een cosmetisch instituut en een paar huizen verkocht. Daarmee kan ik de rest van mijn leven uit de voeten.”
Wat zijn behalve malaria andere gevaren? Slangen? Bendes?
“Mijnenvelden. Burgermilities. Corrupte politie. In Mauretanië en Senegal heb ik gevangen gezeten, omdat ik weigerde smeergeld te betalen. Ik weiger dat pertinent. Ik draag niet bij aan corruptie. Ik kom me daar uit de naad werken om levens te redden. Om hún gezin, hún vrouwen en kinderen te helpen. En dan willen een paar van die egoïsten geld. Dat vind ik zó oneerlijk.” ν U bent net 50 geworden. Emotioneel? “Helemaal niet. Het zegt niets over wat je doet of kan.”
Wie is Julia Samuël?
Julia Samuël (Eelde, 1959) studeerde kinderpsychologie. Ze was omroepster en programmamaakster (De heilige koe, Amazones, het reisprogramma Veronica goes…) bij Veronica. Tussen 1986 en 2006 presenteerde ze RTL love songs op RTL FM. In 1999 deed ze een naaktreportage voor Playboy. In datzelfde jaar ontmoette ze in Ghana David Robertson, oprichter van Drive Against Malaria, en sloot zich aan bij zijn organisatie. Ze woont in België en is momenteel single.
