Minder verwachtingen, meer herinneringen

Walter Schrader (Den Haag, 1955) is huisarts, was ooit muzikant en werkte als tropenarts, rampenarts en universitair docent. Elke maand schrijft hij een column voor Zin.

In mijn muzikantenbestaan speelde ik weleens in een verpleeg- of verzorgingshuis. Dit heeft mooie herinneringen opgeleverd. Een vrouw, die wat achteraf zat, kreeg op een gegeven ogenblik haar gehoorapparaat weer in, rolde haar stoel naar voren en zette een bekend oud liedje in over een eerste liefde, Het meisje van de zangvereniging. Iedereen zong mee met deze diepdemente dame, die daarna de 22 coupletten van Het vrouwtje van Stavoren uit haar hoofd zong – tot plezier van haar medebewoners en tot zichtbare verbazing en ontroering van het personeel. Het zijn mooie herinneringen uit het analoge tijdperk in een niet zo grijs verleden.

Tegenwoordig hebben mensen wat meer eigentijdse herinneringen dan aan het vrouwtje van Stavoren. De boekhouder bleef ook na zijn pensioen een gedreven gebruiker van de computer, het was zijn lust en leven. Dagen en nachten had hij erachter doorgebracht. Toen zijn vrouw merkte dat zijn geheugen achteruitging, had ze dit ongemak goed opgevangen, in de veronderstelling dat het bij de leeftijd hoorde. Wat meer regelmaat, sleutels en zijn portemonnee op een vaste plaats, een zakagenda en een kalender met de afspraken aan de muur. Nog steeds hielp hij wat oude klanten met hun financiële administratie en belastingpapieren.

Nu zat hij uitgeblust tegenover me. Na veranderingen aan zijn vertrouwde computerprogramma’s (van XP naar Windows 7) ging er van alles mis en raakte hij het overzicht kwijt. Hij voelde zich tot in het diepst van zijn ziel gekrenkt toen er over fraude werd gesproken en hij werd volgens zijn vrouw depressief. Het onderscheid en de samenhang van dementie en depressie moet voor een behandeling liefst helder zijn. Voor deze man was de verandering aan zijn software een breekpunt. Hij zou veel baat kunnen hebben bij het gebruik van zijn oude vertrouwde programma’s. Gelukkig bleek dit nog mogelijk en de man is inmiddels ondanks zijn beginnende dementie weer een stuk gelukkiger.

Met het vorderen van onze leeftijd bestaat ons leven in afnemende mate uit verwachtingen en in toenemende mate uit herinneringen, die vastgelegd worden in onze hersenen en in ons hart. Een ontmoeting met een oude kennis, foto’s, films, liedjes, aantekeningen, zelfs geuren en smaken kunnen emoties uit het verleden naar boven halen.
Het is fijn als we ons geheugen hebben opgeladen met warme contacten, diep gedeelde gedachten, mooie muziek en fijne herinneringen, bijvoorbeeld aan onze eerste liefde, of we die nu op de zangvereniging of op Facebook voor het eerst zijn tegengekomen.

Ontroerend filmpje hoe een oude man reageert op muziek:

http://www.youtube.com/watch?v=A4AJkZdmh0Q