5x Stoner – en dan nu het theaterstuk

‘Stoner’, het boek dat volgens Arnon Grunberg je leven kan veranderen, is vanaf aanstaande vrijdag op de planken te bewonderen. 10 weetjes over het levensverhaal van een boerenzoon die docent literatuur wordt, de roman die na ruim 45 jaar plotseling een hit werd.

1. ‘Stoner’ werd in 1965 geschreven door John Williams, een Amerikaanse schrijver die net als zijn hoofdpersoon William Stoner geboren werd in een boerengezin. Zijn succesvolle boek is dan ook min of meer autobiografisch: net als zijn geliefde personage werkte Williams zich ook op tot literatuurdocent – hij doceerde creatief schrijven aan de Universiteit van Denver.

2. Theaterregisseur Ursul de Geer noemt zijn kersverse voorstelling ‘een ode aan de liefde’. In een indringende schrijfstijl komt dat thema dan ook ruimschoots aan bod in het boek – in de meest uiteenlopende vormen: Stoner is verliefd op (en verslaafd aan) literatuur, maar menselijke relaties gaan hem niet zo goed af. Zijn huwelijk vervreemdt hem van zijn ouders, later vervreemden zijn vrouw en dochters zich van hem en een nieuwe liefdesrelatie wordt verbroken om een schandaal op de universiteit te voorkomen.

3. ‘Stoner’ werd uitgegeven in 1965, maar bleef lang onontdekt. De roman beleefde internationaal een opleving in 2006 toen de New York Review Books het opnieuw uitgaf.

4. Toen dat eenmaal gebeurde, kreeg de roman lovende recensies. Zo noemde NRC Handelsblad ‘Stoner’ een ‘spectaculair onspectaculaire roman over het leven van een weinig opmerkelijke man, vormgegeven in bijna perfecte en precieze taal, met een ingetogen wijsheid die de ziel raakt’ en schreef de New York Times: ‘Een perfecte roman, zo prachtig verteld, zo schitterend geschreven en zo hartverscheurend dat hij je de adem beneemt.’ Topauteur Ian McEwan noemde Williams werk zelfs ‘superieur proza, een prachtig en verdrietig maar volslagen overtuigend verslag van een geheel leven, hoe een begaafde man in obscuriteit kan wegglijden, zichzelf bijna in het heldere licht van het geluk in de liefde weet te plaatsen en dan toch weer terugvalt.’

5. En dan is er nu de theatervoorstelling. Reinout Bussemaker (‘De Prooi’, ‘Lijn 32’) neemt de rol van William Stoner op zich. Dramaturg en toneelschrijver Tom Blijkdijk bewerkte de roman voor toneel (wat hij eerder voor tien andere boeken deed). Wat hij heeft blootgelegd van Stoner? Daarover sprak hij in een interview met NRC: ‘Het verhaal van een man die wel buigt, maar niet breekt. We zien een man die zich flink laat beschadigen, maar uiteindelijk de kracht bind om voor zichzelf op te komen terrein terug te winnen.’

Bekijk hier een interview met regisseur Ursul de Geer over ‘Stoner’:

Stoner – Bos Theaterproducties
3 oktober 2014 t/m 7 februari 2015
Bekijk hier de speellijst