3 jaar schrijfwerk de prullenbak in

Duitsland, zomer 1946. Tussen de puinhopen is de Joodse in Palestina geboren Lilya Wasserfal op zoek naar een verdwenen Joodse wetenschapper, Raphael Lind. Eenmaal ter plekke wordt ze met zichzelf en haar wortels geconfronteerd. Een intrigerende historische roadtrip met een vleugje spanning en romantiek. Margriet de Groot sprak met de schrijver, Stephan Abarbanell (1957), die inspiratie putte uit zijn eigen familiegeschiedenis.

Zat dit debuut al lang in uw hoofd?
“Een boek schrijven was iets dat ik altijd heb willen doen. En ook vele malen aan ben begonnen en altijd weer weggelegd. Toen ik eenmaal de vijftig was gepasseerd, vond ik dat het tijd was voor een krachtig besluit. De kinderen waren de deur uit. Ik had geen excuses meer om het schrijven uit te stellen. Het was doorgaan of voorgoed stoppen. Ik besloot tot het eerste. Het werd een soort queeste voor mij. Of ik nu een uitgever vond of niet, dat boek moest en zou er komen.”

Hoe lang heeft u erover gedaan?
“Bijna zes jaar! Dat kwam vooral omdat ik halverwege helemaal opnieuw begonnen ben. Mijn oorspronkelijke hoofdpersoon was een jonge, Nieuw Zeelandse soldaat. Na een jaar of drie, voelde ik het ergens wringen. Lylia speelde in dat verhaal een kleine rol, maar ze vroeg om meer. Eerst durfde ik mijn instinct niet te volgen. Ik was al zo ver gevorderd. Bovendien durfde ik er niet op te vertrouwen dat ik als oudere man stem kon geven aan een jonge vrouw. Maar waarom niet? Het voelde goed, dus besloot ik mijn hart te volgen en die drie jaar werk opzij te schuiven. Als ik echt schrijver wilde worden, moest ik eerlijk zijn en mezelf serieus nemen. Er was geen alternatief, zo moest mijn boek worden.”

Hoe kwam u op het idee voor deze complexe roman?
“Ik las ooit een artikel over de beroemde Joods-Duitse broers Scholem. Hun vader was geassimileerd, een broer sloot zich aan bij de Deutsche Volkspartei, de twee andere broers hadden daar weinig vertrouwen in. Gerschom trok naar zijn Morgenland, het jonge Palestina, Werner werd communist en hoopte Duitsland van binnenuit te veranderen. Vlak na de oorlog is Gerschom teruggekeerd in de hoop kostbare Joodse boeken te redden en naar Palestina te brengen. Hun geschiedenis bleef door mijn hoofd spoken, misschien ook omdat het raakt aan mijn eigen geschiedenis.”

Waarin raakt het boek uw eigen geschiedenis?
“Abarbanell is een van de oudste Joodse familienamen. Onze geschiedenis gaat terug tot zeker in de middeleeuwen. Mijn overgrootvader was een aanhanger van de Duitse Keizer en net als zijn zoon, mijn grootvader, volledig geassimileerd. Ze dachten dat ze eindelijk geaccepteerd waren, maar tijdens het nazi regime bleek het toch anders te liggen. De vrienden van mijn grootvader lieten zich niet meer zien en hij moest zijn dokterspraktijk sluiten. Dat voelde heel eenzaam. Ook mijn vader, voor een kwart Joods, werd als derderangs burger behandeld. Als de oorlog langer had geduurd, waren zij waarschijnlijk ook opgepakt. Ze hebben er nooit met mij over willen praten. Ik moest zelf mijn antwoorden zoeken, dus ben ik in de jaren zeventig regelmatig naar Israël gereisd. Heb in een kibboets gewerkt en veel gesproken met oude Duitse Joden.”

Wat zocht u daar?
“Mijn wortels. Ik worstelde met wezenlijke vragen als ‘waar kom ik vandaan, bij wie hoor ik en wie kan ik vertrouwen?’ In mijn roman is de belangrijkste onderliggende vraag; waar hoor je thuis? Iedereen en alles in deze roman is ontheemd. Dat was ook mijn werktitel ‘Displaced’ maar Morgenland is positiever. Het geeft hoop voor de toekomst en dat ademt mijn roman ook uit.”

Smaakt deze roman naar meer?
“Zeker, ik ben bezig met mijn tweede roman. Die speelt zich grotendeels in het heden af, met uitstapjes naar het verleden. Ik werk nog altijd fulltime als chef cultuur bij het radiostation RBB. Het schrijven doe ik in mijn vrije tijd. Mijn vrouw is vertaalster en begrijpt mij maar al te goed. Haar werk is ook nooit klaar. We vinden het heerlijk om ons werk mee te nemen op vakantie. Dan staan we vroeg op, werken allebei aan ons eigen materiaal en in de middag gaan we de omgeving verkennen. Voor mij is dat de ideale vakantie. Luieren op het strand is niets voor mij.”

Stephan Abarbanell, Morgenland (Signatuur, € 21,99) bestel je hier.

Winnen?

Zin mag 10 gesigneerde (!) exemplaren weggeven. Vul hieronder het winformulier in om kans te maken. De spelvoorwaarden van New Skool Media vind je hier.

Winformulier: