Het lichtpunt van kunst in de donkere Stalinjaren

De jaren onder het bewind van Stalin staan nou niet te boek als een periode van artistieke en expressieve vrijheid. Toch vond er in zowel de fotografie als in de filmkunst een artistieke revolutie plaats. Bekijk deze wonderlijke ontwikkelingen zelf bij de expositie The Power of Pictures.

Primeur: Sovjetavant-garde geëxposeerd

Fotografie en film bloeiden tijdens de Sovjetjaren op door nieuwe technieken en dankzij communistische machthebbers, die er een propagandistisch slaatje uit wilden slaan. Ondanks de bedreiging die Stalin vormde voor de experimentele vrijheid van kunstenaars, bleven de artistieke vernieuwingen nog lang zichtbaar in de Sovjet-Russische foto- en filmkunst. The Power of Pictures brengt de vroege periode van de Sovjet-Unie in beeld met het werk van ruim twintig fotografen en cineasten, voor het eerst samengebracht in een expositie. Daarnaast bieden interessante lezingen een historische context.

Stalin als held?!

Waar wij Stalin toch vooral associëren met onderdrukking en terreur, groeit zijn populariteit in het huidige Rusland. Zijn reputatie als massamoordenaar van miljoenen onschuldige burgers maakt plaats voor die van sterke leider die Rusland naar de overwinning op Nazi-Duitsland leidde. Hoe kan dat? Fotograaf en journalist Hester den Boer vertelt er op 11 september over. Zij interviewde tientallen mensen in Siberië, waar de impact van de stalinistische terreur nog wel degelijk voelbaar is.

In andere lezingen bespreekt onder meer Susan Goodman van The Jewish Museum in New York de totstandkoming van de tentoonstelling en vertelt historicus David Shneer over joodse Sovjet-fotografen die getuigen waren van de nazi-genocide.

Sovjetdeuntjes

Zodra geluid en muziek mogelijk werden in de filmindustrie, maakten Sovjetregisseurs veel gebruik van de componisten Sergej Prokofjev (1891-1953) en Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975). In de Portugese Synagoge, aan de overkant van het Joods Historisch Museum, vindt op 24 november een kaarslichtconcert plaats in aansluiting op de tentoonstelling. Te midden van honderden brandende kaarsen, speelt het EnAccord Strijkkwartet stukken van de Sovjetcomponisten.

The Power of Pictures – Fotografie en film uit de vroege Sovjet-Unie, van 27 juli t/m 27 november 2016 bij het Joods Historisch Museum in Amsterdam.