Liddie Austin over haar modeheld: Coco Chanel

Helden zijn belangrijk: mensen die je bewondert, over wie je alles wil weten. Sommige helden zijn we het allemaal eens – Nelson Mandela, Malala Yousafzai – anderen zijn weer wat persoonlijker van aard. Ik heb ze zelf in allerlei genres: literatuurhelden (Virginia Woolf, onder anderen), glamourhelden (Angelina Jolie) en stiekem toch ook nog Barack Obama als politieke held. Mijn modeheld is, weinig origineel, Coco Chanel (1883-1971). In de loop der jaren zag ik films en documentaires over haar leven en werk, las ik over haar en ging ik zelfs op ‘bedevaart’ naar 31 Rue Cambon, haar hoofdkwartier in Parijs. Nou ja, ik bepotelde daar een onbetaalbaar Chanelpakje. Zou ik…?

Weesmeisje

Alhoewel ik dus al best veel over haar weet, sloeg ik Chanel & co, de allernieuwste biografie over haar van Marie-Dominique Lelièvre, ook weer gretig open. De bekende feiten: Gabrielle Chanel werd als 12-jarige na de dood van haar moeder door haar vader afgeleverd bij een weeshuis – een slag die ze nooit te boven zou komen. Door deze dubbele verlating zou ze later niet in staat zijn tot normale liefdesrelaties, betoogt Lelièvre. Aan de andere kant: in het klooster leerde ze naaien en deed ze bovendien haar befaamde esthetiek op. Na de nonnen hield ze voorgoed van soberheid, van zwart en wit.

Het pakje

Ze trouwde niet, maar had minnaars die haar verder hielpen met haar carrière. Dat deden ze door haar geld te geven, met belangrijke mensen in contact te brengen en, last but not least, hun kleren uit te lenen. Coco, zoals ze inmiddels werd genoemd, hield van de sportieve kleren die haar vriendjes droegen: poloshirts, jasjes, broeken. Die inspireerden haar bij het ontwerpen van haar collecties voor vrouwen. Lelièvre vertelt hoe ze tussen 1925 en 1935 haar grootste successen kende, na WOII een tijdje van het toneel verdween om in 1954 als 70+’er haar comeback te maken met een van haar grootste hits: het Chanelpakje.

Heel sympathiek was Chanel niet. Lelièvre beschrijft haar als ‘agressief, hard, nors, bits, brutaal, spottend en driftig’. In WOII had ze sans gêne een verhouding met een Duitser, ze was verslaafd aan morfine en deed altijd precies wat ze zelf wilde, zonder rekening te houden met haar omgeving. Een ‘fallisch temperament’, noemt Lelièvre dat. Het zal allemaal wel, maar niemand heeft vrouwen zo bevrijd als Coco Chanel. En daarom is ze een held. Ze gaf ons broeken, truien, jasjes met zakken, het kleine zwarte jurkje. Zo’n honderd jaar geleden schafte zij korsetten af en verving ze door kleren in soepel vallende stoffen, die praktisch en toch verleidelijk waren. Ze ontwierp kleding waarin je als vrouw een leven kon hebben, die je niet klein en hulpeloos hielden. Haar beroemde handtas kun je zowel aan je arm als aan je schouder dragen, zodat je je handen vrij hebt – typisch Chanel.

Vroeg kopen

In 1956 maakte ze korte metten met Diors New Look, die prachtig, maar oh zo bewerkelijk en beknellend was. In zo’n chic Chanelpakje hoef je je buik niet eens in te houden. Onlangs las ik dat je er op je 20ste een moet aanschaffen zodat je het tot je 80ste kunt dragen – dan is het helemaal niet zo duur. Degene die dit bedacht, ging er blijkbaar vanuit dat je van je 20ste tot je 80ste hetzelfde gewicht hebt, wat voor mij in elk geval niet geldt. Maar toch: ik had het moeten doen. Nu is het te laat. Of…? “Luxe moet comfortabel zijn. Anders is het geen luxe,” zei Coco Chanel. Inderdaad. We hebben veel aan haar te danken.

Legendarische Chanel-liefhebbers: Neelie Kroes, Jackie Kennedy (het roze pakje dat zij in 1963 in Dallas droeg toen haar man werd vermoord was van Chanel) en Marilyn Monroe: “Wat ik in bed draag? Alleen een paar druppels Chanel No.5.”

Twee per minuut
Het schijnt dat er wereldwijd nog steeds elke dertig seconden een fles van het parfum Chanel No. 5 – in 1925 gelanceerd (!) – wordt verkocht.

Er zijn vier Chanel essentials: Het afgebiesde tweed jasje, het parfum Chanel No. 5, het kleine zwarte jurkje en de gecapitonneerde tas, de Chanel 2.55.