Genezen zonder littekens

De operatie is achter de rug en de wond geneest zonder complicaties. Fijn. Maar dat litteken blijft. Onderzoekers houden zich er sinds het begin van de geneeskunde al mee bezig: hoe kun je littekens beter laten genezen?

Nadat je met een ernstige wond uit het ziekenhuis wordt ontslagen, begint de grote uitdaging: leven met – letterlijk – de littekens. Naast een grote impact op je sociale leven (vooral als het litteken goed zichtbaar is, bijvoorbeeld in je gezicht), kun je ook last krijgen van lichamelijke beperkingen. Littekens kunnen rood en bobbelig zijn, en jeuken. Bovendien rekken ze niet mee, waardoor soepel bewegen ineens niet meer vanzelfsprekend is.

Pleister van opperhuidcellen

Voor patiënten met een flink huidoppervlak aan diepe brandwonden hebben onderzoekers van het VUmc en de brandwondencentra in Beverwijk, Groningen en Rotterdam een revolutionaire methode ontwikkeld. Het onderzoek, geleid door Kim Gardien, richt zich op het mooier maken van littekens met behulp van lichaamseigen opperhuidcellen. Bij de patiënt wordt een stukje gezonde huid weggenomen. Daaruit worden opperhuidcellen gehaald die zich vervolgens in een kweekbakje gaan delen. Binnen een dag of twaalf zijn er voldoende cellen om ze te kunnen aanbrengen op een groot oppervlak van biologisch afbreekbaar materiaal.

Dat geheel wordt vervolgens als een soort ‘pleister’ over het huidtransplantaat heen gelegd. Groot voordeel van deze methode ten opzichte van bijvoorbeeld het traditionele gebruik van een donorhuid is dat de aangebrachte huid geen afstotingsreactie bij het lichaam opwekt. Ook het biologisch afbreekbare materiaal waar de cellen op groeien, levert geen protest van het immuunsysteem op.

Verbluffende resultaten

Resultaten van deze nieuwe behandelmethode laten zien dat wonden sneller genezen en het litteken er enorm op vooruit gaat. Bij alle veertig deelnemers aan het onderzoek die deze behandeling ondergingen, genazen de wonden
sneller en leverden de littekens minder hinder op. Ze werden minder dik en hobbelig, en daardoor soepeler. Als bonus ging ook de kleur van het litteken meer richting de huidskleur van de patiënt. Kleur, pigment en de soepelheid van littekens kun je met een speciaal apparaat heel precies meten. De resultaten waren verbluffend. De biologische pleister betekent daarmee een doorbraak in de behandeling van ernstige (brand)wonden. De onderzoekers proberen nu met dezelfde biologische pleistertechniek complete huid te kweken. Daarvoor moeten ze naast opperhuidcellen ook lederhuidcellen kweken. Work in progress.

Tekst: Matthijs Buikema