Deel 1: het donordilemma – de voordelen

De nieuwe donorwet haalde het onlangs nipt door de Tweede Kamer. Mooi. Of toch niet? Ditmaal aandacht voor de voordelen van verplicht donor zijn.

”Pas als het jezelf betreft zie je de urgentie ervan”

Lex de Jong (1971) ging pas nadenken over donorschap toen hij zelf werd geconfronteerd met het tekort aan donororganen. Tien jaar geleden bleek na een periode van extreme vermoeidheid dat zijn nieren faalden. De Jong kwam op de wachtlijst voor een donornier. Zijn moeder bood zich meteen aan, maar dat wilde De Jong niet. Net als de meeste andere Nederlanders was hij nooit zo bezig geweest met orgaandonatie, laat staan dat hij in actie kwam om zich te registreren als donor. Vandaar dat hij snapt dat weinigen de moeite nemen om hun DigiD op te zoeken en zich in te schrijven in het Donorregister. “Pas als het jezelf betreft of iemand in je omgeving, dan zie je de urgentie ervan.” De Jong is een van de mensen achter de actie 2miljoenhandtekeningen.nl, die uiteindelijk resulteerde in het initiatiefwetsvoorstel voor ActieveDonor Registratie (ADR), dat Pia Dijkstra afgelopen september door de Tweede Kamer loodste. Met een beetje mazzel, want een van de tegenstemmers had de trein gemist waardoor slechts een krappe meerderheid ontstond.

Geen bezwaar (of toch wel?) 

In het kort komt de wet erop neer dat de donorregistratie gebeurt op initiatief van de overheid. Die legt tot drie keer de vraag voor of je al dan niet donor wilt worden. De andere opties zijn dat je de beslissing overlaat aan de nabestaanden ofaan een specifiek . Maak je de keuze niet, dan sta je als donor geregistreerd met ‘geen bezwaar’. “Als de wet in werking treedt, zijn er geen geldverslindende Donorweken meer nodig die g
emiddeld 30.000 nieuwe registraties opleverden,” schetst De Jong. Door de nieuwe wet is straks iedereen geregistreerd en komen er miljoenen donoren bij. De Jong: “Zestig procent van de Nederlanders is voor het donorschap. Met de Actieve Donor Registratie spreek je een potentieel aan van vijf tot tien miljoen Nederlanders. Dus veel meer kansen voor degenen die op de wachtlijst staan voor een orgaan.

Ja, tenzij

”Die wachtenden en hun naasten sprongen in september dan ook een gat in de lucht. Eindelijk was het gelukt om het zogenaamde ‘ja, tenzij’-systeem door de Tweede Kamer te krijgen. In veel andere landen zoals Frankrijk en Zweden is dat er ook, werkt het prima en levert het meer donoren en dus kortere wachtlijsten op. Toch kwamen er onherroepelijk ook vragen. Want wat als die brief komt, en je bent in het buitenland, dakloos of anderszins van de radar? Dan zou iemand als ‘geen bezwaar’ hebbend te boek kunnen staan, terwijl hij wel bezwaar zou kunnen hebben. Dan is het nog zo – volgens het wetsvoorstel – dat de familieleden van de overledene kunnen aageven te weten dat hij absoluut niet had gewild dat zijn organen zouden worden weggehaald.

Lex de Jong zou graag willen dat het voorstel door de Eerste Kamer komt, vooral voor degenen die al zo lang wachten op een donororgaan. “Doktoren stellen vaak voor bij vrienden en familie te vragen of ze vrijwillig willen doneren. Maar dat ga je echt niet vragen als je op een feestje zit.” De Jongs moeder heeft hem trouwens na een paar jaar dialyseren toch een van haar nieren gegeven en moeder en zoon maken het goed

Tekst: Martine de Vente

Lees morgen deel 2: het donordilemma – de tegens