Boekenclubrecensie Iedereen slaapt – Ysbrand van der Werf

Wie een zelfhulpboek voor slechte slapers verwacht komt met het lezen van Iedereen Slaapt niet helemaal aan z’n trekken. Natuurlijk geeft de slaapprofessor Ysbrand van der Werf in één van de hoofdstukken (De weelde van een ongestoorde slaap) een aantal tips en adviezen, maar veeleer is dit een ‘alles wat je al eens wilde weten over slapen-boek’.

Van der Werf pakt het onderwerp slapen gestructureerd bij de kladden. Het is geen wetenschappelijke uiteenzetting, maar wel kiest Ysbrand van der Werf voor een serieuze benadering van het onderwerp. Zijn voorbeelden zijn aansprekend en herkenbaar, de vragen die hij aan de orde stelt zijn van alledag. Zo houdt hij het voor lezers van het populair wetenschappelijk genre begrijpelijk en interessant. De nieuwe ‘elected’ president van de USA komt voorbij als voorbeeld van de correlatie (of causaliteit, that’s the question!) tussen kort slapen enerzijds en discipline en drive anderzijds. Hij poneert zelfs de stelling dat lang slapen dodelijk zou zijn (nou, nee hoor: maar mensen die langer slapen hebben vaak een slechte gezondheid, zie daar het verband) en laat zien dat er bewijzen zijn dat een beetje korter slapen beter is dan consequent een uur langer slapen dan gemiddeld.

Het hoofdstuk over slaapafwijkingen heeft helaas een hoog specialistisch-biologisch gehalte. Als lezer buitel je over vaktermen en afkortingen. Met het onderwerp Insomnia spreekt Van der Werf me meer aan: hij komt met een paar voor de hand liggende, maar ook met onverwachte tips om moeheid om te zetten in slaperigheid. Ik zal ze hier niet verklappen, maar ik kan het niet laten om het leukste woord in de serie tips te noemen: de ‘fluffiness’ van je kussen! O ja: en het hilarische, maar anekdotische (ik citeer van der Werf) experiment uit 1985 over de relatie tussen masturberen, orgasmes en slaap.

Het onderwerp ‘dromen’ mag natuurlijk niet ontbreken in een boek over slapen. Neurobioloog van der Werf focust bij zijn uiteenzetting op de meetbare toestand waarin mensen verkeren als ze dromen. Een nogal technisch verhaal. Bizarre gebeurtenissen en vreemde verhaallijnen in dromen lijken erop te duiden dat we tijdens de droom niet beschikken over onze volle rationele vermogens. Dat we bij het wakker worden al snel de droominhoud niet meer kunnen benoemen, is even veelzeggend. Leuk dat Van der Werf dit herkenbare verschijnsel hier uitlegt: blijkbaar zijn dromen niet bedoeld om onthouden te worden… Fascinerend zijn de alinea’s over de experimenten met lucide (tussen waken en slapen in) dromen en de effecten ervan op het wakkere leven van mensen. Ook hier zijn het de voorbeelden die je als lezer gretig verder doen lezen. En waar de slaaponderzoeker dan zelf van droomt? In het laatste hoofdstuk kunnen we erover lezen: van allerlei nieuw vooruitstrevend onderzoek natuurlijk!

Iedereen slaapt – Alles wat je wilt weten over slapen en niet-slapen: populair wetenschappelijk overzicht met voldoende diepgang. Volop herkenning, weinig verrassing.

Beoordeling ***

Erika Welgraven