Een beklemmend boek dat nog geruime tijd in de gedachten blijft – 3 sterren

Wie verwacht naar een alles verklarend einde toe te lezen in dit boek, komt bedrogen uit. Boekwijt schetst in haar boek Noordwaarts, omgeving en omstandigheden en plaatst haar personages: geen oordeel, geen conclusies en nauwelijks een plot.

Met haar hoofdpersoon, Gitta gaan we op zoek naar relaties en identiteit. Dat een dergelijke tocht niet meevalt wordt ernstig duidelijk gemaakt door dit verhaal. Toch gaat het om de zoektocht, niet om het uiteindelijk bereiken of misschien zelfs berusten in het uitblijven van inzicht. Anderen zijn nodig om inzicht te bereiken, goedschiks of kwaadschiks: “Zij had haar grens ontdekt, omdat hij eroverheen was gegaan” beseft Gitta, pijnlijk genoeg, op een bepaald moment.

Misschien is “zoektocht” ook niet eens de juiste term; Gitta ontvlucht haar tirannieke vader en zwijgende moeder en komt in Denemarken, het land van haar vader, in andere maar minstens zo ingewikkelde relaties terecht. Boekwijt legt ook de veelzeggende woorden: “Ik weet alleen maar wat ik niet wil. En zorg dat ik daarvan wegkom”in Gitta’s mond. Met deze contrastieve analyse wordt duidelijker wat ze niet wil maar wordt het daardoor helder wat ze wèl wil? Wat duidelijk is dat iedereen zijn of haar verleden meedraagt of, in sommige gevallen: meesleept. De invloed daarvan laat zich gelden.

De schrijfstijl van Boekwijt draagt in grote mate bij aan het gevoel van kou en vervreemding. Sommige zinnen en beschrijvingen zijn prachtig waar andere zo uit de rapportage van een lokaal auto-ongeluk in een regionaal krantje lijken te zijn gelicht. De hoekige en bonkige zinnen geven het verhaal een extra dimensie en sfeer. Ook de titel geeft niets weg; het kan zijn dat er sprake is een stijgende lijn of zelfs verheffing maar tegelijkertijd kan het ook “de kou in” betekenen.

Dit alles gezegd hebbende, is het geen “zwaar”boek. Noordwaarts leest opmerkelijk gemakkelijk Enige minpunt daarbij is dat om onduidelijke reden de Deense dialogen gedeeltelijk in het Nederlands zijn maar van enkele Deense woorden of zinnen staat achterin het boek alfabetisch de vertaling te lezen.

René van der Sluis