Eeuwenlang waren het plekken waar mensen bijeenkwamen, maar nu worden kerken massaal gesloten. Kunsthistoricus en journalist Koos de Wilt vertelt in Zin 4 over Schoonheid en verstilling die ons cultureel erfgoed nog steeds te bieden heeft. Hier vind je de tien best bewaarde middeleeuwse kerkinterieurs van Europa. Leuk om voor om te rijden op vakantie.
1 . Trondenes (Noorwegen), dorpskerk
In de noordelijkste middeleeuwse kerk van Europa bleef de inrichting van het koor vrijwel geheel bewaard. Ter weerszijden van het hoogaltaar staat een zijaltaar, en op alle drie de altaren staat een laatgotisch altaarstuk.
2. Endre (Zweden), dorpskerk
De 91 middeleeuwse plattelandskerken op het eiland Gotland herbergen een schat aan middeleeuwse inrichting. Tot de beste voorbeelden behoort de kerk van Endre, met een veertiende-eeuws altaarstuk in het koor, twee zijaltaren in het schip, een triomfkruis en een romaans doopvont met een unieke deksel.
3. Neurenberg (Duitsland), Sankt Lorenz
Zuid-Duitse stadskerk waarvan de complete inrichting bij de reformatie gespaard bleef. In het koor staat een van de grootste sacramentstorens van Europa en in de kapellen en voor de schippijlers staan vele altaren met retabels die in de vijftiende en zestiende eeuw zijn gesticht door rijke families, gilden en broederschappen.
4. Zoutleeuw (België), Sint-Leonardus
Het is een wonder dat de Brabantse stadskerk als enige bij zowel de Beeldenstorm in de zestiende eeuw als de Franse Revolutie in de achttiende gespaard bleef. Sacramentshuis, lezenaar, Heilig Graf en een reeks zijaltaren staan nog altijd op hun plaats in het koor, het schip en in de zijkapellen.
5. Albi (Frankrijk), kathedraal
Als enige middeleeuwse kathedraal in Frankrijk heeft deze in het zuidwesten van het land haar oorspronkelijke inrichting grotendeels bewaard. Het ommuurde koor ligt als een eiland in de ruimte, met daarbinnen een set gotische koorbanken. Middeleeuwse schilderingen op muren en gewelven bieden een kleurig decor.
6. Torralba de Ribota (Spanje), dorpskerk
Kerk in Aragon, gebouwd door islamitische bouwlieden, die de vorm heeft van een moskee. Het interieur is compleet beschilderd en in de koorkapellen staan drie altaren nog altijd overeind, voorzien van de voor Spanje kenmerkende grote retabels en een gebeeldhouwde calvariegroep.
7. Santa Maria in Valle Porclaneta (Italië), voormalige kloosterkerk
Kleine kloosterkerk hoog op een berg in de regio Abruzzo waar de romaanse inrichting geheel intact bleef. Over het altaar in het koor staat een stenen baldakijn en in het schip bevindt zich een preekstoel uit het midden van de twaalfde eeuw. Beide bouwdelen worden van elkaar gescheiden door een romaans koorhek met een houten pergola.
8. Krewerd (Groningen), dorpskerk
De dorpskerk van het Groningse Krewerd is een van de weinige kerken in Nederland waar het middeleeuwse totaalbeeld in het interieur bewaard bleef. Koor en schip worden gescheiden door een bakstenen doksaal met ronde bogen uit ca. 1300 en daarop staat een nog bespeelbaar orgel uit 1531. Een dergelijk middeleeuws ensemble is uniek in Europa.
9. Toledo (Spanje), kathedraal
In de kathedraal, gebouwd op fundamenten van de Grote Moskee, is veel van de middeleeuwse inrichting bewaard gebleven: een gotische koorpartij in het middenschip, een kolossaal laatgotisch altaarstuk op het hoogaltaar en vele middeleeuwse kunstwerken in de zijkapellen, waarvan de meeste door ijzeren hekwerken worden afgesloten.
10. Rome (Italië), Santa Maria in Cosmedin
Romaanse kerk die laat zien hoe de meeste Romeinse kerken in de twaalfde en dertiende eeuw eruit gezien moeten hebben. De ruimte wordt bijna geheel gevuld door een marmeren koorafscheiding met twee preekstoelen aan de lange zijden. In het koor, achter het koorhek, staat een marmeren baldakijn over het hoogaltaar.
Op zoek naar meer interieurs? Kijk dan op Kerkinterieurs.org voor de 100 mooiste kerken van Nederland. Getipt door Justin Kroesen, hoofddocent cultuurgeschiedenis aan Universiteit Bergen in Noorwegen, en gespecialiseerd in de kunstgeschiedenis van het christendom.
