Lang leve lage inflatie

Gierende inflatie, dat is iets uit vroeger tijden, toch? Dat is waar, maar pas op: prijzen kunnen sneller stijgen dan je denkt.

Briefjes van 500

Briefjes van 500 euro worden sinds vorig jaar niet meer gedrukt. Het was niet eens heel groot nieuws; de meeste mensen hebben het paarse bankbiljet sowieso nooit in levenden lijve mogen aanschouwen. Er was ook een goede reden voor. De hoogste eurocoupures waren eigenlijk alleen populair in criminele circuits, waar ze de bijnaam ‘Bin Laden’ kregen, omdat ze zo functioneel zijn als je iets voor speurneuzen verborgen wilt houden.

Centrale bank

Dat de centrale bank zo makkelijk kan besluiten om de hoogste biljetten simpelweg niet meer te maken, laat zien dat het instituut zijn belangrijkste taak goed uitvoert. Dat is namelijk het beheersen van de inflatie. In landen waar de inflatie de pan uit giert zie je het omgekeerde gebeuren: de getallen op de biljetten worden daar juist steeds groter, omdat die 500 van vandaag volgend jaar misschien nog maar 400, of zelfs 100 waard is. De eurozone heeft problemen genoeg, maar inflatie is dat niet. Complimentjes dus voor de centrale bankiers in Amsterdam en Frankfurt, die het is gelukt om de inflatie sinds begin jaren 90 binnen de perken te houden. Op een enkele uitschieter richting 4 procent na, is de jaarlijkse inflatie in Nederland al jaren laag – de laatste jaren zelfs onder de 1 procent per jaar.

Uitzonderlijk laag

Hoeven we hier dan nooit meer bang te zijn voor woest om zich heen grijpende inflatie die de bankbiljetten in onze zak iedere dag minder waard laat worden? Het zou kortzichtig zijn om daar geen rekening meer mee te houden. Het vervelende van inflatie is dat het plotseling de kop op kan steken. De afgelopen twintig jaar, met relatief lage inflatie waren vrij uitzonderlijk in de geschiedenis. Voor die tijd was inflatie een stuk grilliger. In de jaren 60 en 70 was het geen uitzondering als de inflatie in het ene jaar 3 procent was en in het volgende 8 procent. En omgekeerd. Ten tijde van de oliecrisis, in 1974, piekte de inflatie boven de 10 procent. Na de laatste twintig jaar zou je kunnen denken dat we de inflatie eindelijk onder controle hebben, maar dat is (op z’n minst gedeeltelijk) een illusie. Daarvoor spelen er te veel zaken waar centrale banken en overheden uiteindelijk ook niet veel controle over hebben

Hyperinlatie = verwoestend

In de geschiedenis zijn er, nog niet eens zo lang geleden, voldoende voorbeelden geweest van landen die ten prooi vielen aan ‘hyperinflatie’, een compleet verlies van vertrouwen in de waarde van het geld (zie kader). Als dat gebeurt zijn briefjes van 500 binnen no-time niet de hoogste, maar juist de kleinste bankbiljetten in omloop. Dan reken je de boodschappen niet af met een paar tientjes, maar met tientallen miljoenen

Plus 70 procent

In het Nederland van 2017 hoeven we daar niet voor te vrezen, maar lage inflatie is geen natuurwet. Er kan zomaar een einde aan komen. In februari liep de Nederlandse inflatie binnen een maand plotseling op van 1 procent tot 1,7 procent. De snelste stijging sinds 2013. Dat is nog altijd behoorlijk laag en niet iets om je zorgen over te maken, maar het laat wel zien dat het snel kan gaan – een stijging van 70 procent is niet niks. In Frankfurt en Den Haag wordt het inflatiemetertje héél scherp in de gaten gehouden. En dat is maar goed ook.

Lees het volledige verhaal hier in Zin 4.

Tekst: Pieter Kort