Boekenclubrecensie Hinke Piersma – Zussen

In haar dankwoord schrijft auteur Hinke Piersma over de strijd die zij voerde bij het schrijven van ‘Zussen’. Toen ik haar woorden las: de historicus, gespitst op elk detail, zat de verteller in de weg, viel bij mij het kwartje; dít was het, wat mij tijdens het lezen alsmaar dwars had gezeten. ‘Zussen’ zit namelijk boordevol minutieus uitgewerkte informatie, iets wat het boek niet altijd makkelijk leesbaar maakt. In een rap tempo worden in de eerste bladzijden van het boek de drie Joodse zussen Ina, Greta en Els Hendrix voorgesteld; alsook hun ouders, schoonfamilie, echtgenoten en andere personen die een rol spelen in dit verhaal, dat zich afspeelt rondom de Tweede Wereldoorlog. De auteur – het zal je niet verbazen – heeft geschiedenis gestudeerd en waarschijnlijk ontzettend veel tijd gestoken in gedegen onderzoek naar de feiten. Maar het lukte mij maar niet om voeling te krijgen met de personen uit ‘Zussen’; om ze als echte mensen van vlees en bloed voor te stellen. Ik miste hun emoties: Radeloosheid als je man plotseling wordt opgepakt door verraders, verdriet als je lange tijd niet weet of je naaste familieleden nog in leven zijn, woede als al je huisraad uit huis wordt gehaald door vriendjes van de Duitse bezetter.

Mijn aanvankelijke waardering van 2 sterren steeg toch naar 3 sterren. De beschrijvingen in het boek leerden mij nieuwe dingen over het leven van Joodse mensen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Maar de belangrijke reden voor mijn opwaardering was toch het laatste gedeelte van ‘Zussen’, dat gaat over Anneke, de dochter van Ina Hendrix en Nout van Dam. Dankzij haar onderduikfamilie overleefde Anneke als enige van het gezin van Dam de Tweede Wereldoorlog. Na de bevrijding werd Anneke door verschillende familieleden opgeëist, waarbij in dit getouwtrek soms hardvochtig voorbij werd gegaan aan de band die het meisje inmiddels had opgebouwd met de familie waar zij jarenlang zat ondergedoken. Hier werd het menselijke oorlogsleed echt voelbaar.
Verrast was ik door het feit dat Annie Moerkercken van der Meulen in het boek voorkomt. Als een van de bibliotheekcollega’s van Els, de jongste zus, speelde zij een rol bij het onderduiken van de Joodse familie. Tijdens mijn opleiding tot bibliothecaris stonden een aantal van haar boeken op de ‘verplichte lijst’ van het vak jeugdliteratuur. Het was bijzonder om zo over haar te lezen. 3 sterren dus.
Mijn mening in 1 zin: Dit oorlogsverhaal (géén oorlogsroman) verdient het om uitgelezen te worden.

Margo Kwinten