Waar ik vandaan kom | Marian Mudder

“Mijn moeder zei altijd: ‘Je was een ongelukje maar toen je er eenmaal was, waren we heel blij met je.’ Mijn zus is tien jaar ouder dan ik, mijn broer zeven jaar, het was niet de bedoeling dat ik zou komen. Zo heb ik dat ook altijd gevoeld. Niet dat mijn ouders niet blij met me waren, maar ik voelde dat drie kinderen ze te veel was. Aan die twee oudsten hadden ze de handen al vol, dus voor mij was weinig aan­dacht. We woonden in het nieuwbouwgedeel­te van de Rotterdamse wijk Overschie, dat uit de jaren 50 dateert. Vlak bij de Schie, waar het nog redelijk onontgonnen was. Daarom heb ik niet het gevoel dat ik uit de stad kom. Je liep vanuit de flat zo het grasveld in. Er werd nog gebouwd, dus er was genoeg zand om in te spelen. Ik was altijd buiten.”

“Als mijn ouders in de buurt waren, was ik een ander kind dan in het slaapkamertje dat ik met mijn zus deelde. In de huiskamer was ik stil en bedeesd. Op verjaardagen kreeg ik op advies van mijn moeder van iedereen een boek ‘want Marian leest zo graag’. Dat was waar, maar ik deed het vooral om wat te doen te hebben terwijl ik stil kon zijn. In mijn slaapkamer daarentegen, was ik heel uitbundig. Ik had een woest fantasieleven. Op mijn 5de was ik al getrouwd met Paul McCartney en woonden we in een villa. Omdat ik me rustig hield maar eigenlijk heel actief was, kon ik ’s avonds vaak moeilijk in slaap komen. Dan speelde ik dat ik achtervolgd werd in een trojka, danste ik op de muziek die ik uit de huiskamer hoorde en was ik Jane Bond uit de gelijknamige strip in Tina. Die kant van mij hebben mijn ouders nooit gezien. Dat fantasieleven redde me van de verveling. Ik zie het als het begin van mijn latere acteren en schrijven.”

Zelfgebakken taart, gemaakt op de middelbare school

“Elke dag was hetzelfde. Mijn vader ging ’s ochtends naar zijn werk als optisch glasbe­werker, mijn moeder had het druk met het huishouden. We aten altijd op hetzelfde tijd­stip, ik geloof zelfs dezelfde dingen op vaste dagen van de week. Het was zo Hollands als het maar zijn kan, er kwam geen spatje ver­beelding of creativiteit aan te pas. Vreselijk! Ik heb nu een heel onregelmatig leven en dat is niet voor niks. Inmiddels kan ik gelukkig diepe gesprekken met m’n moeder voeren en begrijp ik beter wat er in ons gezin speelde. Mijn ouders konden het leven niet goed aan. Mijn vader was gedeprimeerd, mijn moeder angstig. Er werd nooit gepraat. Er is nooit aan me gevraagd hoe het op school was. Dat kon­den ze niet. Wij kinderen waren er gewoon, als een soort huisdieren. Ze gaven ons te eten en te drinken, we werden aangekleed, het ontbrak ons aan niks, maar er was geen aan­dacht. Uiteindelijk geeft je dat als kind het gevoel dat je er alleen voor staat. Mijn zus en broer hadden dat gevoel ook. We hadden niet veel aan elkaar. Omdat het leeftijdsverschil tussen ons drieën zo groot was, denk ik. We waren een soort eilandjes.”

“Ik las, ik luisterde naar popmuziek op mijn transistorradio, ik keek naar televisieseries. Mijn helden waren Rutger Hauer en David Cassidy. Ofwel: ik werd ondergedompeld in emoties. Ik weet nog dat ik mijn vader bij thuiskomst van zijn werk mijn moeder een kus op haar wang zag geven. Later kus ik mijn man elke dag zoals op de televisie, dacht ik. Ik vond wat ik van de relatie van mijn ouders zag helemaal niks. Als kind weet je niet dat je op televisie en in boeken een sterk vergrote vorm van de werkelijkheid voorgespiegeld krijgt. Daardoor ontstaat een soort verteke­ning. Ik wilde dat mijn leven zo was als in een film. Dat kan wel, maar er gaan in het gewone leven ook veel dingen mis. Ik denk dat ik door de films die ik zag en de muziek die ik hoorde zo’n romantische natuur heb ontwikkeld. Ik had hoge verwachtingen van het leven.”

“De lagere school vond ik leuk maar de middelbare school was een ramp. Het begon ermee dat ik mijn vriendinnen en vrienden kwijt­ raakte omdat iedereen naar verschillende scholen en schooltypes ging. Mijn ene beste vriendin ging naar de huishoudschool, de andere naar de mavo. De jongens met wie we altijd hadden gespeeld, gingen ook naar een andere klas en zeiden ineens niks meer tegen me. Op de nieuwe school liepen kennelijk veel interessantere meisjes rond. Shocking vond ik dat! Ik bleef wel contact houden met mijn vriendinnen maar het was toch anders. We groeiden uit elkaar. Er kwamen wel andere vriendinnen voor in de plaats, maar ik ben erg trouw. Je gevoelens zijn zo heftig op die leeftijd en we gingen als kinderen zo intensief met elkaar om: we zagen elkaar elke dag, deelden alles. Daar hou ik van. Dat daar een einde aan kwam, vond ik onverdraaglijk.”

Schoolfoto in de brugklas

“Afgezien daarvan was ik toen sowieso ongelukkig. Ik voelde me lelijk en alleen. En ik had dus geen ouders met wie ik mijn ongeluk kon bespreken. Ik was zo wanhopig, dat ik regel­matig mijn hart uitstortte bij een kastanje­ boom vlak bij ons huis. Die noemde ik Prudence. Dat vond ik toen normaal, nu vind ik het nogal heftig. Op die leeftijd moet je iemand in de buurt hebben die je iets uitlegt over het leven, en je vertelt dat het allemaal wel goedkomt. Die had ik niet. Ik was schuw, angstig en verlegen. Van lieverlee ging ik ook minder fantaseren omdat ik me met echte jongens en het echte leven ging bezighouden. Met ongelukkig zijn. Huiswerk. Boeken lezen van schrijvers die het leven leken op te vre­ten: Jan Wolkers en Erica Jong, over mensen die wilde seks hadden, die dolverliefd waren.”

“Ik was altijd een vaderskindje geweest, maar dat veranderde tijdens de puberteit. Ook omdat ik zo lastig was en voortdurend ruzie zocht. Mijn vader trok het slecht dat ik me seksueel ontwikkelde. Op mijn 15de had ik op een feestje met een jongen gezoend. Toen mijn vader me met de auto kwam ophalen, stelde die jongen zich keurig aan hem voor. Mijn vader zei niks. Ik stapte in en we reden zwij­gend naar huis. De volgende ochtend zat de voordeur op slot. Mij werd niks gevraagd, ik had niks verkeerds gedaan, maar dat gevoel gaf hij me wél. En dat is slecht op die leeftijd. Het beetje zelfvertrouwen dat ik misschien had kunnen ontwikkelen omdat een leuke jongen iets in mij zag, werd meteen de nek omgedraaid. Mijn boek Sofasessies gaat net als de gelijknamige theatervoorstelling over alle nutteloze therapieën die ik ondertussen heb gedaan. Gelukkig heb ik in de loop van dat proces ook mensen ontmoet die wél iets zinnigs te vertellen hadden. Zoals de acu­puncturist die op dit verhaal reageerde met: “Dus je vader heeft al op heel jonge leeftijd je liefdesleven ondermijnd.” Dat was voor mij een eyeopener. Ik snapte wel dat het stom was zoals mijn ouders het aanpakten, maar toen pas besefte ik hoe pittig de gevolgen daarvan zijn geweest. Als je altijd als het om mannen gaat het gevoel hebt dat je iets verkeerds doet, dan is dat niet goed voor je liefdesleven.”

“Ik had weleens gezegd dat ik actrice wilde worden maar dat werd ontmoedigd. Zoals alles wat ik wilde. En ik was nu ook weer niet zo rebels dat ik echt tegen de wil van mijn ouders inging. Na de havo ging ik dus werken. En op mijn 20ste uit huis om met mijn toenmalige vriendje samen te wonen. Dat hielp me om zelfstandiger te worden. Op een avond zag ik op tv een documentaire over de Kleinkunst­academie. Ik wist niet eens dat die bestond! Toen mijn vriend thuiskwam, trof hij me met een fles sherry en een leeg pakje sigaretten op de bank. ‘De kleinkunstacademie, dat had ik ook gewild,’ snikte ik dramatisch. Het heeft nog wel even geduurd maar vanaf dat moment werd acteren mijn doel. Als ik eerder was begonnen, bijvoorbeeld door na de middel­bare school naar de toneelschool te gaan, had ik een mooiere carrière gehad. Ik was al 27 toen ik begon.”

“Er zijn veel momenten geweest waarop ik dacht: nu begint mijn echte leven. En het was altijd wel een beetje waar: dan begon er iets nieuws. Het leven ontvouwt zich en je komt steeds in een nieuwe fase. Maar wanneer had ik dat gevoel voor het eerst? Waarschijnlijk toen ik begon te spelen. Toen had ik het gevoel: nú is het begonnen. Spelen maakte me gelukkig. Eindelijk was ik op mijn plek.”

Haar boek Sofasessies is nu ook op de planken als theatervoorstelling te zien. Klik hier voor de speellijst.

Bekijk hieronder een mooi filmpje van Marian als redder in dierennood:

Of lees hier een van haar smeuïge columns over een HBO-ziekenhuisserie uit 2015 terug.

Meer Marian? Marianmudder.nl.