Koffie, koffie en nog eens koffie!

Wat lees ik liever: een roman of een fijn informatief boek? Hm. Alleen onder grote dwang, als ik dan echt móet kiezen, schreeuw ik: EEN ROMAN!

Het boek voor dit weekend is geen roman. Maar wél een goed verhaal. Een waan-zin-nig verhaal. De monnik van Mokka is een wervelende reportage over de wereld van de koffie van toen en nu. De rijke historie, de keiharde realiteit. En het is het waarachtige levensverhaal van Mokhtar Alkhanshali, een jongen uit Jemen in Amerika, met een droom.

Koffiebonen kauwen

Koffie, wie kent, pardon drinkt het niet? Mokhtar. Die dronk het nooit. Door puur toeval raakt hij bevlogen van het zwarte goud. Hij ontdekt dat zijn moederland Jemen nota bene het eerste echte koffieland ter wereld was. Kauwden ze in Ethiopië al eeuwenlang koffiebonen en maakten ze er een soort slappe thee van, de koffie zoals wij die kennen is in Jemen uitgevonden. Monnik Ali Ibn Omar al-Shadili, een Sufi-geestelijke uit Mokka (een havenstad in Jemen), brouwde ergens in de 13de eeuw voor het eerst een koffieachtig goedje dat hij qahwa noemde. Wist Mokhtar niet. Heel koffieminnend Amerika ook niet. Zelfs serieuze koffiekenners van over de hele wereld wisten het niet.

Niet te drinken

Mokhtar ontdekt al snel dat dit niet in de laatste plaats komt doordat Jemenitische koffie niet te drinken is. Alle bonen, rijp of niet, worden argeloos op een grote bulk gegooid en voor bijna niks aan tussenhandelaren verkocht. De boeren zijn niet gemotiveerd laat staan dat ze liefde voor het ambacht hebben. En ambacht, dát vraagt koffie. Het is uiterst bewerkelijk. Een beetje kwaliteit vraagt om vakmanschap. Wist jij dat er aan jouw kopje koffie misschien wel twintig paar mensenhanden te pas zijn gekomen?

Man met een missie

Mokhtar, de hoofdpersoon in De monnik van Mokka is een dromer. Een naïeveling die – steeds opnieuw weer wakker geschud door de rauwe realiteit – zich langzaam ontpopt tot een doorzetter, een man met een missie. Maar hoe vastberaden hij uiteindelijk ook is om van zijn koffiedroom werkelijkheid te maken, zijn verhaal hangt van toevalligheden aan elkaar. Hij ontmoet precies de juiste personen op de juiste plekken op precies de juiste momenten. Voor zijn stappen in de wereld van de koffie althans. Want ondertussen woedt er een burgeroorlog in Jemen en is hij zijn leven niet zeker. Bijzonder hoe Mokhtar tegelijkertijd standvastig – zijn koffer met kostbare bonen! – en ‘gelaten’ kan zijn: rondrijden tussen de rondvliegende kogels en neerploffende bommen.

Daniëlle Bronsgeest (1973) is senior eindredacteur bij Zin en Zin.nl. En dol op boeken. Ze gaat steevast lezend het weekend in en helpt je gretig hetzelfde te doen.

Alleen maar feiten

De monnik van Mokka is een fascinerende reuzereportage met handenvol verhalen in het verhaal. Veel figuren verschijnen ten tonele maar zo goed als geen van hen komt echt tot leven. Dat hoeft ook niet; dit is een verhaal van feiten. En in een boek van maar liefst 327 pagina’s liegen die er niet om. Feiten over de wonderlijke geschiedenis van koffie. Over de teelt, het branden en de handel in koffie. Over Mokhtars reis. Hoe het hem lukt lokale boeren voor zich te winnen en de beste koffiesoorten te verzamelen. Over hoe hij een land in oorlog moet ontvluchten met zijn laatste hoop.

Deze American dream eindigt zoals een American dream moet eindigen: groots. Als de schrijver en zijn hoofdpersoon samen getuige zijn van het moment waarop alles samenkomt. Eggers schrijft lekker toegankelijk. Laat hem je meevoeren door onherbergzaam Jemenitisch gebied, bloedstollende oorlogssituaties en een stralende kustlijn. Naar stille bejaarde koffieboeren tot aan de triomf van een rollercoaster die over de finish rijdt. Ik pak nog een dubbele espresso en denk aan de ongelooflijke weg die dit goddelijke goedje heeft afgelegd voor ik er – nu! – een slok van neem. Mmm.

Dave Eggers: De monnik van Mokka (Lebowski, € 22,50)

Dompel je dit weekend onder in de wereld van de koffie en zet er een straffe bak bij. Tot volgende week!

Daniëlle

Morgen al lezen?

Bestel het boek hier!

Dave Eggers’ TED Talk

Dave Eggers (1970) ken je ongetwijfeld van De Cirkel (2013) en Wat is de Wat (2007). Zijn boeken werden genomineerd voor prestigieuze prijzen en twee van zijn boeken zijn verfilmd. Eggers was in 2008 een van de winnaars van de TED Prijs. Met betoverend enthousiasme sprak hij over hoe zijn bijles-centrum op 826 Valencia (San Francisco) anderen over de hele wereld inspireert ook – op vrijwillige basis – creatieve schrijflaboratoria te openen. Klik hier voor zijn bevlogen verhaal!