Het land van de Brontës

Fabrieken en scheepswerven. Smalle straten, kleine arbeiderswoningen. Glooiende heuvels met boerenland. Journalist Kim van Dam ontdekt in Noord-Ierland dat eenvoudig leven dé inspiratiebron was voor menig woordkunstenaar. Ze neemt je mee op vier tours rond even zoveel grote namen uit deze streek: zanger Van Morrison, kinderboekenschrijver C.S. Lewis, de Brontë-familie en Nobelprijswinnaar Seamus Heaney.

Dit is deel 3 van de literaire rondreis door Noord-Ierland. Deel 1, over Van Morrison, lees je hier. Deel 2, over C.S. Lewis, vind je hier.

3. Familie Brontë
Rijd de Brontë Homelandroute in County Down en geniet van het lieflijke, glooiende boerenlandschap waar vader Patrick ‘Brunty’ in 1777 het levenslicht zag en opgroeide.

Doen alsof

“It’s Sunday afternoon, we pretend to have class,” aldus de vriendelijke verkoper op de luchthaven van Belfast. Nadat ik een miniflesje wijn bij hem heb afgerekend, haalt hij een ‘echt’ wijnglas voor mij bij de bar verderop. Die vriendelijkheid verbaast mij niet meer na een verblijf van enkele dagen in Noord-Ierland. Dit deel van Groot-Brittannië blijkt een gebied waar Nobelprijswinnaars hun oude vrienden niet vergeten en waar grote zangers vol trots over hun eenvoudige afkomst zingen. En waar iedereen eindeloos praat over de mensen die via hun romans, poëzie of muziek helpen dit prachtige stukje aarde op de kaart te zetten. Ze hebben ook allemaal wel met zo iemand in de klas gezeten. Of kennen ‘de tante van’. Noord-Ierland is met minder dan twee miljoen inwoners maar met een jaloersmakend aantal literaire grootheden eigenlijk gewoon een uitgestrekt dorp.

Tour 3 – Het land van de Brontës

Gids Ken McElroy declameert geregeld gedichten als we in een busje door het Noord- Ierse heuvelachtige landschap rijden. Bijzonder om zo de wereld om me heen met perfect gekozen woorden te beleven. Hij wijst op een verlaten fabriek. Een prachtig staaltje industriële architectuur – denk ik. Maar hij verhaalt over de linnenindustrie die ooit zo groot was in Ierland. Veel linnenfabrieken lagen langs de rivier Bann. Terwijl ik de vervallen fabriek fotografeer, klinken de woorden van Headstones to the past nog na. Ik wil weten wie de dichter is. Het blijkt Ken zelf te zijn. Is iedereen in Noord-Ierland woordkunstenaar?

We zijn op weg naar County Down, voor de gelegenheid omgedoopt tot Brontës county. In 1777 zag Patrick Brunty – zoals de familienaam destijds luidde – hier het levenslicht in Drumballyroney. Het lieflijk glooiende landschap waar we doorheen rijden als we Belfast in zuidelijke richting verlaten, was het domein van boeren. Maar Patrick had andere ambities dan het boeren. Hij werd leraar en ging uiteindelijk naar Cambridge. Dat was nogal wat in die tijd: van arme boerenzoon naar een eliteomgeving waar voornamelijk aristocraten te vinden waren.

Het schooltje waar Patrick vier jaar les gaf, is nu een bezoekerscentrum. Klein, maar samen met de kerk toch een mooi begin van de ongeveer 5 km lange Brontë Homeland-route langs bijvoorbeeld de Mourne Mountains, het groene, glooiende landschap waar vader Brontë opgroeide. Van de tweekamercottage waar hij ter wereld kwam, is tegenwoordig weinig meer over dan wat restjes muur. De beroemde dochters werden alle drie in Engeland geboren. Dus de landschappen van Wuthering heights en de locaties van Jane Eyre vind je hier in Noord-Ierland niet.

Dit is deel drie van de literaire rondreis door Noord-Ierland. Deel 4, over Seamus Heaney, vind je vanaf morgen hier.

Tekst: Kim van Dam