Poëzie als je niet kan lezen
Gedichtenrubriek, door Erik Jan Harmens
Erik Jan Harmens (1970), schrijver en dichter, legt iedere Zin uit waarom poëzie gelukkig maakt – of tot nadenken stemt. Ditmaal het gedicht Letters van Angelique Groen.
Letters:
het zijn rondjes
vierkantjes
streepjes
met of zonder puntjes
dicht bij elkaar
of met veel wit ertussen
Letters maken wit papier
mooier
Ik kan niet lezen.
Angelique Groen
Uit: Waar ik weg waai, 156 gedichten van mensen met een verstandelijke handicap, Special Arts Amersfoort, 2018
Beperking
Ik zat dit jaar samen met collega-schrijvers Ted van Lieshout, Ester Naomi Perquin en politica Vera Bergkamp in de jury van Het andere gedicht, een driejaarlijkse nationale poëziewedstrijd voor mensen met een beperking. Het op deze pagina afgedrukte gedicht won, op specialarts.nl vindt u meer informatie over dit prachtproject.
Eén woord
Als ik een tekst ga lezen, kijk ik naar wat woorden betekenen. Ik scan de krant en bij onderwerpen die me boeien blijf ik wat langer hangen. Een gedicht lees ik anders, soms roept alleen al één woord iets enorms bij me op, dan duurt het een tijdje voor ik klaar ben met wegdromen en weer verder kan lezen.
Maar als je helemaal niet kunt lezen, zoals Angelique Groen, hebben woorden op schrift geen betekenis. Dat wil zeggen: niet letterlijk. Zij kijkt niet naar de inhoud, maar naar de vormen van de letters, of ze dicht op elkaar staan, of er puntjes op staan, of spaties tussen. Het mooie van dit gedicht is dat iemand die niet kan lezen toch een geloofwaardige en enthousiasmerende ode weet te brengen aan de geschreven taal. Het is een beetje alsof iemand die in het geheel niet kan rekenen, toch kan genieten van het kijken naar plussen en minnen.
Optimisme
Het optimisme ontroerde me en ik zag zelfs een overeenkomst met poëzie lezen. Ook al komen de gedichten die ik maandelijks in Zin aan u voorstel in eerste instantie soms over als abacadabra, ze maken wit papier zoveel mooier. Poëzie vult de leegte, maakt je leven voller.
