Nicolien Mizee: ‘Zeist is vanouds een bolwerk van welgestelde antroposofen en andere wereldverbeteraars. Wat doet dat voor de omgeving? Leidt dat automatisch tot rust, schoonheid en sereniteit? De prachtige lanen met mooie villa’s die beschut in het lommer liggen, lijken dit vooroordeel te bevestigen. We rijden door naar het hart: Slot Zeist, één van de best bewaarde buitenplaatsen uit de Gouden Eeuw.

Wereldwijd

In 1736 vestigden zich de hernhutters, een protestants-evangelische zendingsbeweging, in de huizen bij Slot Zeist, met toestemming van de slotheer. Nog altijd is hier hun wereldwijde hoofdkwartier, er is ook een klein museum.

We wandelen over het broeder- en zusterplein, langs de grachtjes en bruggetjes, door het park en komen op de Godsakker, het kerkhof van de hernhutters. De dichter Marsman, die geboren is in Zeist, dichtte bij de dood van een vriendin die hier begraven ligt:

‘Dit is haar graf, onder de jonge linden

Vergaan haar handen en haar zachte ogen.

moet men geloven dat wie haar beminden

haar eens hervinden en herkennen mogen?’

Nederlands Versailles

Alle graven hebben dezelfde kleine, vierkante steen die plat op de grond ligt. Ze maken een strenge, bescheiden indruk op me. Langs de oude bomen rennen boomklevers met hun mooie blauwe verenpakje naar beneden, zoekend naar insecten tussen de graven.

Ook het Slot zelf, dat ‘het Nederlandse Versailles’ genoemd wordt, is ondanks zijn grandeur en zijn indrukwekkende afmetingen toch menselijk en harmonisch. Helaas mogen we niet naar binnen, rondleidingen zijn alleen op zondag en volgens afspraak. Wel kunnen we een tentoonstelling bezoeken in het kleine museum, en is er een cafeetje.

Daarna verlaten we het Slot om te zien hoe het centrum van Zeist bruist. En dan doet zich de paradox voor dat het Slot wel prachtig is, en de ring om Zeist heen óók schitterend met al die mooie lanen, villa’s, hertenparkjes, bezoekerscentra en wandelwouden, maar dat er in het centrum zo te zien in de jaren zestig veel is gesloopt, en er nieuwbouw voor is teruggezet. Er schuift ook net een wolk voor de zon en ik verlies ineens alle moed op een goede afloop voor deze wereld.

‘Jij hebt een broodje en een borrel nodig,’ zegt mijn man, die dit soort buien van mij wel kent.

Wijn en kroket

We strijken neer in hotel-restaurant Figi, waar ook het VVV, een theater en een bioscoop in gevestigd zijn. We krijgen wijn en een broodje kroket, de zon breekt door en ik vrolijk weer op. De aardige jongen die ons bedient, vertelt over alles wat er om Zeist heen te beleven is. ‘U kunt fietsen bij ons huren, daar staan ze, in de hal, ziet u? Ook elektrische fietsen.’

Dát is het. Zeist moet je doen met een elektrische fiets. Dan kun je ook Huis Doorn nog even meepakken, de Dieptetuin in, naar de winkel van de Vogelbescherming die in een prachtige villa buiten het dorp gevestigd is.

‘Zeist Zoemt’ staat er op een groot bord. Zeist bruist niet, Zeist zoemt. Zijn die wereldverbeteraars hier insecten aan het inburgeren?’

Ontdekkingstocht

‘Slotstad’ Zeist biedt volop mogelijkheden voor een weekendje weg: de groene gemeente ligt in het bosrijke gebied van de Utrechtse Heuvelrug. Je kunt er de fiets pakken of er wandelend op uitgaan. Kijk op Opdeheuvelrug.nl voor fiets- en wandelroutes in de omgeving. Fietsen zijn te huur bij Hotel Theater Figi, waar ook broodjes kroket worden geserveerd. En mocht de wind tegen zitten of de regen met bakken uit de lucht komen, dan is in datzelfde Figi ook een theater en bioscoop gehuisvest. Events@figi.nl

Slot-spektakel

In juli en augustus kan er wandelend worden genoten van hedendaagse kunstwerken. Deze beeldenroute loopt vanaf de oprijlaan van Slot Zeist tot aan het gemeentehuis. Kijk op de agenda van Slotzeist.nl voor meer informatie over exposities en rondleidingen, óf voor de spektakelvoorstelling van de Ashton Brothers. Kaartjes hiervoor kunnen worden besteld via
Ashtonia.ashtonbrothers.nl.

Credit omslagfoto: Figi via Wikipedia Commons