Je leven vullen als asielzoeker is een hele kunst

Zin magazine verwelkomt Hanneke Groenteman (1939) als nieuwe columnist. De bekende en geliefde journalist, presentator en auteur gaat de ruimte vullen die Renate Dorrestein achterliet.

Dapper

Omdat iedereen in mijn omgeving zei: “Wat dapper van je!” en “Wat moedig!”, begon ik mezelf ook heel dapper en moedig te vinden. Want het was niet niks: twee weken je heerlijke huis uit om te gaan wonen in een asielzoekerscentrum. Dag en nacht. Ik zag er tegenop, want hoe slaap je daar, wat eet je, hoe communiceer je? Maar al die spokende vragen werden overstemd door die ene tegenvraag: wat zijn twee weken uit je huis vergeleken met vluchten van huis en haard voor onbepaalde tijd, met onzekere bestemming?

AZC

Uiteindelijk bleken dapperheid en moed totaal niet nodig: ik trok in bij een lieve, slimme Syrisch-Palestijnse vluchtelinge, Randa, met twee beeldschone dochters van 11 en 15, Leen en Yara. In een AZC in Utrecht, nogal saai maar wel netjes. Een soort grote wachtkamer, met veel exotische mensen op stapelbedden met mobiele telefoons. Randa had twee kleine kamertjes met een eigen wc en douche, de grootst denkbare luxe. De twee weken waren vooral gezellig en leerzaam. Je leven vullen als asielzoeker is een hele kunst, en Randa verstaat die. Ze pakt alles aan wat er te doen is en kwam zo ook bij WijkSafari AZC terecht, een gigantische locatievoorstelling waaraan we vier maanden met z’n allen hebben gewerkt.

Bij WijkSafari AZC kregen de containerbegrippen asielzoekers en vluchtelingen ineens gezichten. Zag je de geschiedenissen, menselijke vreugde en verdriet. Alle vooroordelen waarmee het publiek binnenkwam, werden indringend onderuit gehaald. Bijvoorbeeld dat asielzoekers allemaal zielig zijn. Ja, als je de zwemvesten aan de stranden in Griekenland en Italië ziet, breekt je hart. Maar als je achter die massa’s de mensen leert kennen, blijkt dat de meesten huizen hadden, opleidingen, ouders, beroepen…

Stateloos

Zoals Randa: geboren in Syrië, literatuur en Engels gestudeerd in Damascus, met haar man meegegaan naar Saoedi-Arabië. Toen brak de oorlog uit en kon ze niet meer terug naar haar vaderland. Zat ze vast in een van de meest vrouwonvriendelijke landen ter wereld. Werd ze als linkse schrijver bedreigd vanuit Syrië. Kwam ze met haar dochters op een (gekocht) toeristenvisum naar Nederland. Werd ze in eerste instantie door de IND afgewezen als asielzoeker, omdat Saoedi-Arabië geen oorlogsgebied is. Maar als stateloze Palestijn komt ze dat land niet meer in.

“Al ga ik kapot van het onbestemde wachten hier,” zegt ze, “ik doe alles om mijn dochters een betere toekomst te geven.” Randa is maar één gezicht uit de stroom. Maar toevallig wel het gezicht dat op mijn pad is gekomen. En om wie ik me dus blijf bekommeren. Tot ze hier met haar mooie dochters mag blijven. Voor altijd.

Hanneke Groenteman (1939) is programmamaker, journalist en schrijfster. In Zin schrijft ze over waar een vrouw in deze levensfase tegenaan loopt. En wat ze daar van vindt.