Vaarwel rubensfiguur

Lekker eten en drinken: tja, wie houdt er niet van? Helaas leidt zo’n Bourgondische levensstijl geregeld tot ongewenste vetrolletjes. Niet fijn voor de looks maar ook niet voor onze gezondheid.

Ronde heupen, weelderige bovenarmen en een mollige buik: in de 17de eeuw voldeed je helemaal aan het schoonheidsideaal met een rubensfiguur. Het was in de barok een teken van welzijn en overvloed. Genieten van lekker eten en een goed glas wijn of bier: wie het ervan kon nemen, deed het. Tot op zekere hoogte is daar natuurlijk weinig mis mee. Samen eten en een wijntje drinken is gezellig, verbroedert en genieten zorgt voor minder stress. Maar anno nu kijken we wel anders tegen zo’n Rubensfiguur aan, waar aan alle kanten overtollig vet ligt opgeslagen. Waar de 17de-eeuwers nog niet werden gehinderd door kennis over cholesterol, bloeddruk en dat soort zaken weten we inmiddels dat al die vetrolletjes aan ons lijf de nodige nadelen hebben.

Buikvet is gevaarlijk

Neem bijvoorbeeld vet. Aan de ene kant kunnen we niet zonder: wie te weinig vet eet kan een tekort krijgen aan bepaalde vitamines. Maar we eten wel veel te véél verzadigd vet uit dierlijke producten – denk aan: vlees, boter, eieren en kaas. En dan vooral de transvetten in industrieel bereide voeding zoals gebak, koeken, snackrepen, frituurvetten en fat food. Cardioloog Janneke Wittekoek, oprichter van de Heartlife Klinieken: “Die geven een verhoogde kans op het dichtslibben van je bloedvaten. Wie ervoor zorgt dat de dagelijkse inname van verzadigd vet niet meer dan 10% is van de totale calorie-inname zit goed.”

Bescherming

Vet in en rond de buik is slecht voor de gezondheid, lezen we altijd. Klopt helemaal, hoewel het oppervlakkige vetlaagje direct onder de huid dat de meeste vrouwen na de overgang krijgen, geen kwaad kan. Het beschermt de onderliggende organen en zorgt voor oestrogeenaanmaak: dat beschermt de vaten en botten. Het dieper liggende buikvet is wél gevaarlijk: dat geeft druk op de organen en de grote vaten in de buikholte. En dat kan weer een hoge bloeddruk veroorzaken omdat het hart meer kracht bij moet zetten om het bloed door de vaten te pompen. Ook neemt het risico op het ontstaan van diabetes type 2 toe, en verhoogde cholesterolwaarden. Wittekoek: “Dat kan uiteindelijk allemaal leiden tot hart- en vaatziekten: doodsoorzaak nummer één bij vrouwen.”

Nog een wijntje?

Ooit hoorden we dat een glaasje wijn per dag gezond was. Toen mochten we van de Gezondheidsraad een à twee glazen alcohol per dag drinken. Inmiddels is dat advies omlaag bijgesteld: maximaal één glas per dag, en liever helemáál geen alcohol. KWF Kankerbestrijding juicht deze ontwikkeling toe. Geen alcohol is altijd beter dan een beetje alcohol, vindt KWF. Jaarlijks sterven er ongeveer duizend mensen aan kanker door alcohol. Alcohol veroorzaakt verschillende soorten kanker, zoals mondkanker, leverkanker, alvleesklierkanker, darmkanker, borstkanker, keelholtekanker en strottenhoofdkanker.

Jojoën doen we allemaal

Wie langere tijd meer energie via eten en drinken binnenkrijgt dan zijn lichaam verbruikt, krijgt overgewicht. Ook dat verhoogt de kans op gezondheidsproblemen behoorlijk. Diabetes type 2, hoge bloeddruk, galstenen, hart- en vaatziekten, rug- en gewrichtsklachten en bepaalde soorten kanker – om er een paar te noemen. Een serieus probleem, want sinds 1981 is het aantal volwassen Nederlanders met overgewicht en ernstig overgewicht (obesitas) anderhalf keer zo groot geworden. Gelukkig kunnen we de gezondheidsrisico’s van overgewicht al verminderen door 5 tot 15% van ons gewicht te verliezen. Wat ons daarbij beslist tegenwerkt, is dat we evolutionair zijn ingesteld op comfort. Op iets eten als het kan want morgen is er misschien geen voedsel. Dus hebben we die vetten en suikers nodig – en het liefst véél. Daartegen vechten is moeilijk, vooral omdat onze omgeving niet meewerkt. Overal waar we komen is eten, en vaak ongezond eten, dat ook nog eens goedkoper is dan gezonde voeding.

Op dieet dan maar? Tja, diëten werken prima – op één voorwaarde: dat je ze je leven lang volhoudt. Tamelijk kansloos dus. Stop je ermee en kom je weer in je oude eetpatroon terecht, dan vliegen de kilo’s er weer aan. Het bekende jojo-effect. Niet voor niets houdt wereldwijd nog geen 5% zijn afgevallen gewicht op de lange termijn vast.

Tekst: Annemarie van Dijk