Naar België voor een gunstiger belastingklimaat? In de jaren 90 deden rijke Nederlanders het massaal. Waar ga je tegenwoordig heen met je geld?

Tussen de 100.000 en 150.000 vermogende Nederlanders trokken in de jaren 90 naar België vanwege het schappelijke belastingstelsel. Makelaars draaiden overuren om hun villa’s te verkopen, zeker toen toenmalig staatssecretaris Willem Vermeend (PvdA) opdracht gaf een emigratieheffing te ontwerpen om te voorkomen dat deze rijke Nederlanders belasting ontliepen. De enclave in het plaatsje Brasschaat, vlakbij Antwerpen, kwam symbool te staan voor deze groep ‘fiscale vluchtelingen’.

In Brasschaat wonen nog steeds mannen en vrouwen die zichzelf jaarlijks in de Quote Top 500 terugvinden. Maar zo’n belastingparadijs is België allang niet meer.

1. 30 procent?

De afgelopen jaren pakte de regering de vermogensbelasting aan waardoor de belastingdruk in België en Nederland steeds dichter bij elkaar kwam te liggen. Vermogen wordt in beide landen met 30 procent belast. Verschillen in uitwerking zijn er nog altijd, maar ze brengen geen volksverhuizingen meer tot stand. Hoewel: emigratiedeskundige en financieel planner Jeannette Scheepers ziet de laatste tijd weer meer Nederlanders naar België verhuizen. Want de huizenprijzen bij onze onderburen zijn een stuk vriendelijker. “Maar daar komt vaak meer bij kijken dan mijn klanten denken,” zegt Scheepers. “Zeker als je pensioen hebt opgebouwd is niet altijd even duidelijk waar en hoeveel belasting je moet betalen. Al helemaal niet als een pensioen is opgebouwd uit lijfrenten of stamrechten.”

2. Waar betaal je precies belasting?

In principe ben je belastingplichtig in het land waarin je woont. Maar als je inkomen (zoals pensioen) uit Nederland komt, moet je een ‘wereldinkomen’ opgeven waarover je belasting betaalt. Natuurlijk hoef je niet twee keer belasting over hetzelfde te betalen. In het belastingverdrag tussen Nederland en België zijn bepalingen opgenomen die uitmaken wie wanneer belasting heft. Een voorbeeld: België en Nederland maakten een ‘25 duizend euro-regeling’. Wie jaarlijks onder dat bedrag aan pensioen krijgt uitgekeerd via een lijfrente – en in België woont – betaalt dáár belasting (0,9 procent van het kapitaal bij aanvang). Maar wie bóven die grens komt, komt in het vizier van de Nederlandse belastingdienst. Over de lijfrente moet dan, in het uiterste geval, 52 procent belasting worden betaald. Een flinke slok op de borrel.

Scheepers: “Iedereen heeft zijn inkomen op een andere manier geregeld. Dus voor iedereen geldt een ander advies. Maar om puur economische redenen naar België verhuizen is beslist niet meer zo interessant als vroeger.”

3. Hoe zit het met erf- en schenkbelasting?

Van de Nederlanders die in de jaren 90 naar België verhuisden deed een deel dat ook om erf- en schenkbelasting te ontlopen: na tien jaar hadden ze alleen nog met het Belgische belastingsysteem te maken. Hun vermogen (roerend gemaakt in een vennootschap) konden ze zo belastingvrij schenken. Scheepers: “Maar ook hier wordt al jaren hard aan gesleuteld. Terwijl in Nederland de tarieven een aantal jaren geleden juist zijn verláágd.” Een ander voordeel in België is de zogenoemde ‘gereglementeerde spaarrekening’. Daarbij geldt een vrijstelling voor de eerste 1880 euro aan inkomsten uit ontvangen rente. In Nederland wordt hierover 25 procent belasting geheven.

4. Waar zet je je spaargeld weg?

Stel dat je niet wilt verhuizen, loont het dan om met je geld de grens over te gaan? De lage rente in Nederland maakt het verleidelijk eens te kijken naar wat de rentepercentages in het buitenland doen (zie kader). Een aantal bedrijven, zoals het Duitse Raisin.com, biedt bemiddeling aan om spaargeld weg te zetten in landen waar de rente hoger ligt. In Tsjechië krijg je bijvoorbeeld 1,92 procent over een periode van vijf jaar – een stuk meer dan de Nederlandse spaarrentes die niet boven de 0,35 procent uitkomen. Maar je vermogen moet wel héél groot zijn wil het zin hebben om voor een procentje meer rente naar een Tsjechische bank uit te wijken. Bovendien hoef je in Nederland je geld niet vast te zetten.

“Je moet goed weten waarmee je bezig bent als je gebruik maakt van buitenlandse spaarrekeningen,” zegt Olaf Simonse van het platform Wijzer in Geldzaken. Hij wijst op het Icesave-debacle, de IJslandse bank die in 2008 instortte en daarmee de IJslandse bankencrisis inluidde. Met de belofte van een rente van 5 procent tegenover 4 procent in Nederland, trok Icesave 108 duizend Nederlandse spaarders. Na het omvallen van de bank volgden maanden van onzekerheid. Spaarders kregen hun geld terug maar mensen met meer dan 100 duizend euro op hun rekening zagen een deel van hun vermogen verdampen.

5. Herhaling?

Zou zoiets weer kunnen gebeuren? “Sinds Icesave zijn de regels binnen Europa aangescherpt,” zegt Simonse, “maar die moeten zich in de praktijk nog wel bewijzen.” In Nederland staat de overheid garant voor de eerste 100 duizend euro van spaarders. Maar pas op: er zijn ook buitenlandse banken actief die hier níet onder vallen; zij vallen onder het beleid van het land van herkomst. Concreet betekent dit dat je moet uitzoeken onder welk depositogarantiestelsel een buitenlandse bank valt. Simonse: “Je kunt je voorstellen dat het niet eenvoudig is om informatie op te vragen bij een Tsjechische of Poolse bank.”

6. Mag belasting ontwijken wél?

Misschien kun je je de Panama Papers herinneren. Uit onderzoek van een internationale groep journalisten bleek dat honderden Nederlanders via tussenpersonen bedrijven hadden opgezet in Panama. Via dergelijke constructies ontliepen ze belasting. Niet alleen de superrijken wisten Panama te vinden, ook ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf bleken hun geld via zogenoemde trustconstructies weg te zetten. Op die manier geld wegzetten in een belastingparadijs is niet per definitie illegaal. Dat wordt het pas als je er geen melding van maakt bij de Belastingdienst. Belasting ontwijken is wat anders dan belasting ontduiken, zullen een aantal geslepen financieel adviseurs dan ook zeggen.

Ontwijken van belasting betekent dat je gebruik maakt van de wettelijke mogelijkheden in het belastingstelsel terwijl ze door de wetgever daar niet voor zijn bedoeld. Belasting ontduiken is illegaal en strafbaar. Je begrijpt: ertussenin zit een flink schemergebied.

Ben je ondernemer? Dan zijn er belastingkantoren die je met alle liefde vertellen over financiële routes via stichtingen en vennootschappen waarmee je belasting in Nederland kunt ontwijken. Cyprus is bijvoorbeeld een land waar veel Nederlandse holdings staan ingeschreven. Je kunt je natuurlijk afvragen of dit moreel juist is om te doen. De Nederlandse schatkist wordt zo minder gevuld.

7. En beleggen, word je daar beter van?

Voor wie niet zo’n groot vermogen heeft, is het buitenland in de meeste gevallen geen interessante optie. Wil je toch meer rendement behalen, dan kun je het beste gaan beleggen. Dat kan ook met kleine bedragen. Beleggen is risicovoller dan sparen dus moet je het niet doen met geld dat je nodig heeft. Simonse: “Maar kun je je geld twintig jaar wegzetten, bijvoorbeeld voor een lange reis tegen die tijd, dan is beleggen een prima optie.” Bijna alle Nederlandse banken bieden beleggingsrekeningen aan, ook voor mensen die daar geen ervaring mee hebben. Zij laten de bank dan voor hen beleggen. Over het algemeen geldt: hoe langer je je geld belegt, hoe hoger de kans op een goed rendement.

Tekst: Victor de Kok