‘Stilte is bedrieglijk’

Marente de Moor (1972) debuteerde in 2007 met de veelgeprezen roman De overtreder en ontving de AKO literatuurprijs voor haar tweede boek De Nederlandse Maagd, dat in twaalf talen werd vertaald. Haar nieuwste, raadselachtige roman speelt zich af op een verlaten berenopvangcentrum in het haar zo geliefde Rusland.

Hoe kwam je op het idee van een berenopvangcentrum?

“Ik heb acht jaar in Rusland gewoond en heb ooit als vrijwilliger gewerkt in een berenopvangcentrum zoals in Foon. Net als in mijn roman werd het centrum geleid door een Russisch echtpaar, in het echt was dat een bejaard stel dat enorm contrasteerde met het handje vol wereldvreemde Westerse vrijwilligers. Ik herinner me nog dat de Engelse en Zwitserse vrijwilligsters beide veganist waren. Dat was onbestaanbaar voor de Russische vrouw die dan ook opmerkte’ maar wij worden ook gegeten, door grote en kleine dieren’. Die uitspraak komt terug in dit boek, ik vond het zo tekenend voor het contrast tussen die twee belevingswerelden.”

Ben je voor dit boek teruggekeerd naar Rusland?

“Het gevoel voor Rusland zit in me, daar hoef ik niet voor terug te gaan. Ik heb in de stad gewoond, maar ook in een dorpje onder Moskou. Het gebied waar Nadja en Lev, het echtpaar uit Foon, zich hebben teruggetrokken is plat en uitgestrekt met alleen maar bos en wilde dieren. Hun dorp is een spookdorp geworden zoals er nu zoveel zijn in Rusland. Ze zijn naar de stilte gevlucht in een tijd dat het land in beweging was. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat die stilte bedrieglijk is. Ik heb ook een tijd de stad ingeruild voor de natuur, maar de ruis van je innerlijke monologen kan daar oorverdovend zijn.”

Wat betekent de titel Foon?

“In de wetenschap is foon een eenheid voor geluidssterkte, in het het Russisch betekent het ook nog ‘achtergrond’. Het is een associatief woord, in dit boek staat het voor de ruis in het leven dat altijd op de achtergrond aanwezig is. Het is trouwens niet makkelijk om geluid of geur te beschrijven. We leven in zo’n visueel ingestelde, concrete wereld. Geluid is nog ongrijpbaar en raadselachtig. Deze roman is een pleidooi voor die raadselachtigheid. Alle personages zijn zoeken troost in dromen, niet per se voor later, maar juist om het verleden vorm te geven. In een wereld vol snelle en sluitende meningen geven raadsels en mysteriën het leven nog een beetje lucht.”
Foon (Querido, € 20)
Gratis boek? Hier geven we het weg!

Interview: Margriet de Groot