Zo laat je dromen uitkomen

Het is vandaag Wereld Droomdag. Of je ze wel of niet hebt opgeschreven op een bucketlist: bijna iedereen heeft wel iets wat hij nog wil doen voor hij daar te oud, te gammel of te dood voor is. Wij geven alle dromers een zetje in de goede richting.

Waar komt die bucketlist vandaan?

Journalist Ben Zimmer van de Wall Street Journal deed in 2015 een etymologisch onderzoekje naar de herkomst en popularisering van de term en kwam uit bij een film. Drie keer raden welke. Inderdaad: The Bucket List uit 2007. Morgan Freeman en Jack Nicholson spelen daarin twee terminale kankerpatiënten die op missie gaan om hun laatste wensen te vervullen voordat zij kick the bucket oftewel de pijp uitgaan. Wij Nederlanders denken dat bucket gewoon emmer betekent, maar volgens Amerikaanse etymologen stamt het af van het Franse buquet: een balk aan het plafond om dieren voor de slacht aan op te hangen. In doodsnood schopten die beesten keihard tegen die buquet. Inmiddels, zegt Zimmer, is de bucketlist niet meer zo met de dood verbonden als vroeger. Het fungeert soms ook als een to dolijstje. Met als uiterste deadline natuurlijk wél die emmer.

Reizen

Uit een onderzoek onder ruim 3000 Amerikanen bleek dat maar liefst 91 procent van de deelnemers een bucketlijst heeft. Hoe ouder hoe populairder zo’n lijst, dat wel. Dan begint het toch meer te dringen. En hoe jonger, hoe wilder de plannen: de Taj Mahal willen zien blijkt dan opeens helemaal niet zo bijzonder. Reiswensen staan bovenaan de meeste lijsten, net als het behalen van persoonlijke doelen. Dat geldt ook voor de Zin-lezers die reageerden op onze schrijfoproep. Zo wil Christiaan van Veen (1935) graag een cruise maken en Willy Coops een reis door Zwitserland ‘met verschillende treinen’. Monique wil de marathon van New York lopen, Anke Verbraak (1964) ziet haar psychologische thriller graag in de boekhandel liggen en Yvonne de Boer (1953) zou saxofoon willen gaan spelen.

Bescheiden wensen

Arianne Boer (1957) wordt elke dag bij het koken aan haar bucketlist herinnerd. Ze heeft met schoolkrijt zes dingen op een bord opgeschreven. Twee daarvan zijn inmiddels doorgestreept. Ze is al met de HSL-lijn naar Parijs geweest (“de snelheid viel een beetje tegen; blijkbaar verwachtte ik iets als naar de maan geschoten worden”) en ze heeft haar trap bekleed (die er twee jaar lang kaal bij lag). Binnenkort gaat haar derde wens in vervulling: een reisje naar Pompeï. Dat wil ze al heel lang. Dat daar nog steeds verstarde mensen te zien zijn die overvallen werden door de lavastroom fascineert haar. De andere drie wensen wil ze ook zo snel mogelijk vervullen.

Onbereikbare doelen

Al heeft ze voor haar wens ‘oma worden’ wel haar kinderen nodig. “Maar dat geeft niet. Het gaat erom wat ík wil. Het staat op míjn lijst.” Wachten tot het einde wil Arianne niet. Vier jaar geleden kreeg ze een hersenbloeding. Ze is daar gelukkig goed uit gekomen maar sindsdien realiseert ze zich wel hoe vergankelijk het leven is. Ze noemt haar lijstje bescheiden. Ik heb minder energie dan vroeger. Daarom ambieer ik geen onbereikbare doelen.” Behalve dan dat prinsessenfiguurtje. Maar dat is iets voor een volgend leven.

Spontane geluksmomenten

Psychologen zouden opgetogen zijn over Ariannes lijst. Want uiteindelijk maken buitenissige wensen als diepzeeduiken met dolfijnen je niet per se gelukkiger. Het zijn de spontane geluksmomenten en de fijne sociale contacten die je blij maken, blijkt uit onderzoek. Ook een huis van een paar miljoen levert geen blijvende portie extra levensgeluk op. Iedere psycholoog kan je vertellen dat investeren in levenservaringen meer bevrediging biedt dan materiële goederen. Dat je beter een innerlijke reis dan een dure wereldreis op je lijst kunt zetten. Plato en consorten wisten al dat je vooral gelukkig wordt door je moreel te ontwikkelen, karakter te kweken, goed te doen en harmonieus met anderen samen te leven.

Lummelen

Zin-lezer Esther Lensink (1961) heeft dat goed begrepen. Ook voor haar geen superjacht of luxe reizen. Zij wil op haar 60ste stoppen met werken. Niet omdat ze haar baan niet leuk vindt, maar omdat ze na die al die werkende jaren wel eens wil weten hoe het voelt om niets te hoeven en niets te moeten. Om niet de dagelijkse verplichting en verantwoordelijkheid te voelen die haar veeleisende job in de gezondheidszorg met zich meebrengt. “Ik zou wel eens een tijdje willen lummelen. Erachter komen wat ik écht wil. Na bijna 40 jaar buffelen weet ik dat niet eens meer. Mijn werk is mijn bestaansrecht geworden. Ik vind het spannend maar ook heel eng om te kijken wat er voor in de plaats komt.” Misschien gaat ze wel weer knutselen. Uitrusten. Van de natuur genieten. “Als ik tijd en ruimte heb kan ik van heel veel dingen enthousiast worden.” Het is de enige wens op haar bucketlist. Aanvankelijk was het een stil gekoesterde droom. “Maar nu ik het steeds vaker met vrienden deel, wordt het reëler.”

Wat is belangrijk?

Hij heeft zelf geen bucketlist maar als coach-psycholoog bij het Instituut voor Positieve Psychologie weet Robert Haringsma hoe zinvol het kan zijn jezelf doelen te stellen. Mensen die dat doen presteren beter dan wie dat niet doet, blijkt uit onderzoek. Het maken van zo’n lijstje helpt om erachter te komen wat je écht belangrijk in het leven vindt. Het opschrijven alleen al geeft een kick. Het zijn jouw stippen aan de horizon waar je naar toe kunt leven en naar uit kunt kijken. Het houdt je actief. En dat is een belangrijke voorwaarde om je lekker te voelen. “Wij stimuleren depressieve mensen daarom om dingen te blijven ondernemen. En we raden 65-plussers ook aan vooral bezig te blijven. Niets doen maakt somberder. Een kwestie van use it or lose it,” zegt Haringsma.

Omgekeerde bucketlist

Het moeten wel haalbare wensen zijn op zo’n lijst. En liefst niet teveel. Anders wordt je blijmaker een stressfactor van jewelste. Een onvervulde lijst kan je opjagen. Het confronteert je namelijk ook met alles wat je nog níet hebt gedaan. Het kan een bron worden van (stil) verwijt omdat je zit te niksen terwijl er nog zoveel moet gebeuren! Daarom raden positief psychologen als Robert Haringsma cliënten soms aan een lijst te maken van zaken die ze al wél hebben gedaan en waar ze blij mee zijn. “Wij zijn evolutionair geneigd om aandacht te besteden aan dingen die gevaarlijk of verkeerd zijn. Dat is belangrijk om te kunnen overleven. Maar uit onderzoek blijkt dat je je fijn gaat voelen als je af en toe stilstaat bij wat goed ging.” Oké. Ik gooi die Taj Mahal eraf en zet mijn reis naar Indonesië van vorig jaar erop. Dat lucht op. Hik je ook aan tegen jouw te ambitieuze emmerlijst? Streep onrealistische wensen weg en hang er een omgekeerde lijst naast!

Tekst: Anne Elzinga

Nooit de nieuwste Zin missen? Met deze aanbieding lees je dit magazine wel erg voordelig.