‘Om volwassen te worden moest ik me losmaken van mijn ouders’

Ze was een speelmeisje met behoefte aan vrijheid en creativiteit. Maar ook een pleasend kind voor haar uitzonderlijke moeder. Nú in Zin: NOS-verslaggever en schrijver Pauline Broekema (1954).

Sleutelkind

“Mijn ouders werkten allebei. Mijn zusje en ik hadden een sleutel. Dat was niet zielig, integendeel: we waren er trots op. Als we die sleutel waren vergeten, gingen we demonstratief bovenaan de trap zitten wachten totdat mijn moeder thuiskwam. ‘Ben je er nu pas?’ Dan kregen we iets lekkers om het goed te maken. Mijn moeder gaf kookles en voedingsleer maar hield niet echt van koken. Ze hield van het buitengewone. Het kon zomaar gebeuren dat mijn zusje en ik ’s ochtends een slapend hippiestelletje op de vloer van de huiskamer aantroffen die ze mee naar huis had genomen.”

Gewond uit de oorlog

“Maar mijn moeder had het ook zwaar. Ze was gewond uit de oorlog gekomen. In het laatste bezettingsjaar is haar broer, die in het verzet zat, gefusilleerd; haar ouderlijk huis is door de Duitsers leeggeplunderd. Ik heb daarover geschreven in mijn boek Het Boschhuis. Mijn moeder sprak zelden over wat er in de oorlog was gebeurd maar ik voelde haar verdriet. Op 4 mei was de sfeer thuis extra gespannen. Dan lag er ook altijd een steen in mijn maag. Alleen op Vlieland, waar we de zomervakanties doorbrachten, was mijn moeder altijd blij. Daar was het leven licht.”

Nog een kind

“Ik koos voor de journalistiek. Wilde schrijven, werken, overal bij kunnen zijn. Dat het mijn vaders droom was om journalist te worden, zal vast hebben meegespeeld. Ik kwam als leerling-journalist bij Boom Pers in Meppel terecht. Ik was 18, nog een kind, woonde op kamers en werkte fulltime bij de krant. Ik denk niet dat ik het goed had gevonden als mijn kinderen op die leeftijd al zo’n leven hadden geleid!”

Beschadigde moeder

“Om volwassen te worden moest ik me losmaken van mijn ouders. Zo’n door de oorlog beschadigde moeder, weet ik nu, betekent dat je het als kind heel goed moet doen. Ik was haar altijd aan het pleasen. Altijd maar geduldig zijn, rekening houden met haar angsten. Als puber ging ik weinig uit omdat ze anders zo ongerust was. Ze kon moeilijk accepteren dat ik ouder werd en mijn eigen leven ging leiden. Afscheid nemen vond ze moeilijk. Haar ervaring was immers: afscheid neem je voor altijd. Ze was bang me voorgoed kwijt te raken. Onzin natuurlijk.”

Beter begrijpen

“In het tweede jaar dat ik in Meppel woonde, bracht ik het niet meer op. Onze breuk verliep vrij onhandig omdat ik het niet goed kon uitleggen. We hebben toen een klein jaar geen contact gehad. Daarna vonden we elkaar weer. Een jaar of acht later kreeg ze als begin zestiger al de ziekte van Alzheimer waaraan ze uiteindelijk is overleden. Ik denk nu weleens: ik heb inmiddels zoveel over de oorlog en de nasleep daarvan gelezen en onderzocht, wat zou het interessant zijn om mijn moeder vanuit die kennis te kunnen observeren en met haar te kunnen praten. Ik zou haar nu zoveel beter begrijpen.”

Zin in meer?

Lees het hele interview met Pauline Broekema in Zin 12. Nú in de winkel of hier te bestellen! Het uiterste der zee, het nieuwste boek van Pauline Broekema, is een roman over een jong gezin dat door de oorlog uit elkaar wordt gerukt. Na de bevrijding blijkt het leven niet meer wat het beloofde te zijn. Gebaseerd op indrukwekkende herinneringen en diepgravend onderzoek.
(De Arbeiderspers, € 21,99). Winnen? Zin geeft 5 exemplaren weg. Klik hier.

Pauline Broekema

Ze is sinds 1984 redacteur-verslaggever bij NOS Nieuws. Daarnaast schrijft ze boeken die vaak een link met de Tweede Wereldoorlog hebben, zoals Het Boschhuis (2014). Onlangs verscheen Het uiterste der zee, het verhaal van twee joodse families uit het Noorden. Pauline Broekema is getrouwd met Joop Spijker met wie ze drie kinderen heeft: Hans (1992), Frank en Kari (1994). Paulinebroekema.nl

Tekst: Liddie Austin. Beeld: Mark Uyl