En dan besluit je te scheiden. Een bittere conclusie na jarenlang lief en leed met elkaar te hebben gedeeld. Hoe kom je samen goed uit een scheiding?
Gisteren kon je deel 1 lezen.

Wel of geen financieel adviseur?

In principe bestaat scheiden uit verdelen of verrekenen. De cd-speler is van jou, de platenspeler van mij. De auto gaat naar jou, de caravan naar mij. Jij blijft thuis wonen en ik zoek een flat. Zo simpel kan het zijn, zeker als de toverformule ‘elkaar wat gunnen’ wordt gebruikt. Helaas is er vaak onenigheid over hoe bezit en schuld verdeeld of verrekend moeten worden. Dan kijkt de advocaat naar hoe bezittingen en schulden zijn verkregen én welke afspraken er zijn gemaakt binnen de relatie of huwelijkse voorwaarden.

Hoe ben je getrouwd?

Ben je in gemeenschap van goederen getrouwd? Dan heb je beiden recht op de helft van alle spullen maar ben je óók samen verantwoordelijk voor alle schulden. Een stel moet verdelen tot ieder ongeveer de helft voor zijn rekening neemt van bezittingen en schuld.

Ben je niet in gemeenschap van goederen getrouwd? Dan wordt er verrekend. Je hebt recht op je deel van de waarde van de spullen die tijdens jullie relatie zijn gekocht – het percentage dat is meebetaald. Let op: misschien zijn deze spullen in waarde toegenomen en wordt je aandeel groter. Privé-eigendommen blijven privé-eigendom en bij een schenking of erfenis kan worden bepaald dat bij een scheiding het geld naar één iemand toegaat.

Complex

In de praktijk kan het verdelen en verrekenen heel complex worden, zeker als je al lang bij elkaar bent. “Daarom is het ontzettend belangrijk om een goede financieel adviseur in de arm te nemen,” zegt oud-advocaat Wills Langedijk. “Want kennis betekent macht. In dat geval over je eigen toekomst.”

Nieuwe wet

Tot 2018 was ‘in algehele gemeenschap van goederen trouwen’ standaard. Ga je scheiden, dan gaat alles door de helft: de bezittingen maar ook de schulden. Niet meer van deze tijd, vond het kabinet. Vandaar dat de Wet beperkte gemeenschap van goederen is bedacht. Schulden en bezit van voor het huwelijk blijven voortaan persoonlijk, die van tijdens het huwelijk zijn van jullie samen. Ook schenkingen en erfenissen tijdens het huwelijk zijn voortaan persoonlijk. Uiteraard kun je er nog steeds voor kiezen te trouwen in algehele gemeenschap van goederen of andere huwelijkse voorwaarden opstellen.

Alimentatie

Wie trouwt neemt financiële verantwoordelijkheid voor de ander. Die eindigt niet bij een scheiding. Is iemand financieel afhankelijk van zijn of haar partner, dan zal deze na het uit elkaar gaan alimentatie krijgen voor het levensonderhoud. Komt een scheidend stel er niet uit wat betreft de hoogte en duur van de alimentatie, dan is het aan de rechter. Die kijkt naar het bedrag waarvan een stel leefde.

De alimentatie wordt meestal bepaald op 60 procent van het gemiddelde inkomen. Dat kan dus een flink bedrag zijn – maar dat hóeft niet. Als een aanstaande ex-partner maar net genoeg verdient om zelf rond te komen, heeft hij of zij weinig zogenoemde financiële draagklacht en blijft er weinig ruimte over om alimentatie te betalen. Ook bij schulden kijkt de rechter naar draagkracht.

En hoe zit het met je pensioen?

“Omdat steeds meer koppels op latere leeftijd gaan scheiden, wordt het voor notarissen steeds belangrijker om goede afspraken te maken over het pensioen,” zegt Lucienne van der Geld, directeur van Netwerk Notarissen. “Dat is namelijk al voor een groot deel opgebouwd.” Het uitgangspunt is dat het ouderdomspensioen (dus niet de AOW) van beide partners moet worden verdeeld, óók als de één een veel hoger pensioen heeft dan de ander. Van der Geld: “Er spelen nog meer zaken een rol, zoals het nabestaandenpensioen. Het is daarom belangrijk dat u zich goed laat informeren door uw notaris of advocaat. Er zijn meerdere manieren om het pensioen te verdelen, het verschilt per situatie wat het beste is.” Een advocaat of notaris heeft specifieke informatie nodig, op te vragen bij de pensioenuitvoerder. Ook op de website Mijnpensioenoverzicht.nl is een goed overzicht te vinden.

Vechten of elkaar iets gunnen?

Scheiden is al ingewikkeld genoeg, er ruzie over maken maakt alles nóg complexer. Soms worden mensen zo onredelijk dat het een kwestie wordt van opkomen voor je eigen belangen. Vaak betekent dit dat er twee advocaten in beeld komen. In het slechtste geval wordt er serieus geprocedeerd over alimentatie, het huis en de spullen. Dat kan soms wel jaren duren. Mocht dit het geval zijn, zorg er dan voor dat je je persoonlijke wachtwoorden van mail en sociale media verandert.

Van der Geld: “Een klant van mij vertelde dat ze het gevoel had dat haar ex-partner haar steeds een stapje voor was. Dat bleek ook zo te zijn: hij zag op haar mail welke afspraken ze maakte met de advocaat en speelde daar op in.”

Dat het ook anders kan, heeft Langedijk in haar praktijk vaak genoeg gezien. “Er zijn mensen met ongelooflijk veel respect voor de relatie die ze met elkaar hebben gehad. Die snappen dat als ze willen dat hun tijd samen z’n waarde moet behouden, ze allebeí verder moeten kunnen. Heb lief en zie om. Daar hoort pijn en verdriet bij. Maar die mensen komen er wel uit. En dat is prachtig om te zien.”

Tekst: Victor de Kok