Vergeven doe je niet 1-2-3, ontdekt schrijver Elke Geurts (1973). Ze is al een jaar geleden gescheiden en van harte bereid Leuke Vader annex Onbetrouwbare Man te vergeven. Aan haar ligt het niet. Of toch wel? Nú in Zin.

Officieel gescheiden

We trokken de deur van de mediator achter ons dicht en liepen elk een andere kant op naar onze fietsen. We hadden alles nu ook financieel geregeld. Mijn ex zou in ons gezamenlijke huis blijven wonen. Als hij me een x-bedrag zou betalen, maakte ik geen aanspraak meer op de rest van de overwaarde. Mijn naam zou van onze hypotheekacte worden verwijderd. Eind goed al goed. Een jaar geleden waren we officieel gescheiden maar nu waren we écht van elkaar af: emotioneel en financieel.

Helemaal fijn

We konden goed met elkaar opschieten. Dat was voor onze kinderen ook het beste. Als ik nou maar gewoon nooit meer op het verleden terugkwam, was er niets aan de hand. Als ik maar een beetje gezellig zou blijven doen, was iedereen gelukkiger. Zo moeilijk kon dat toch niet zijn? In Vergeven van S. Flasspöhler had ik gelezen dat vergeven kwijtschelden betekent. Afstand doen van schadeloosstelling. De vergevende eist niet op waar hij eigenlijk recht op heeft. Hij geeft op, schikt zich, houdt op te benoemen, te wijzen. Wat gebeurd was, was gebeurd. Dat veranderde je niet meer. Mijn ex was nog altijd een leuke, liefdevolle vader en een aardige man. Dat deed nergens iets aan af. Ik had het hem vergeven en weldra zou ik het ook vergeten zijn. Helemaal fijn.

Niks gezellig

In Het boek van vergeving van W. Glaudemans las ik: Vergeving is het loslaten van alle hoop op een beter verleden. Je stopt ermee te verlangen dat je verleden anders was, beter was, meer naar jouw smaak. Want je verleden is precies zoals het is geweest, en niet anders. Wat mij betreft hadden we het er nooit meer over. We konden nu opnieuw beginnen. Met een heel schone lei. Als ouders voor onze twee dochters. Er was verder geen enkel lijntje meer dat ons nog bond. We waren vrij. Het zou een enorme opluchting moeten zijn. We zouden er eigenlijk samen een taartje op moeten eten. Maar we aten geen taartje.

Onderstreept

Dit laatste bezoek aan de mediator had onze breuk juist nogmaals onderstreept. Het legde eerder de nadruk op het gapende gat dat tussen hem en mij was ontstaan dan dat er nu ook maar iets tussen ons was afgesloten. Dan dat er in de verste verte sprake kon zijn van een nieuw – nog braakliggend – terrein dat wij nu gezellig als vader en moeder zouden gaan betreden. Niks gezellig. Er was bij de mediator – al pratend over geld en onroerend goed – ongemerkt in mijn nog-niet-zo-heel-oude wond gepoerd. Er kwam een smerig luchtje vrij. Het was onmogelijk te ontkennen. Over veel zelfbeheersing beschikte ik kennelijk niet.

Je krijgt wat je verdient

Hij probeerde zijn fiets tevergeefs te ontsluiten. Zijn handen trilden. Karma, dacht ik weer. Je kunt me nog zoveel flesjes wijn sturen, je kunt broodjes grilworst voor me maken: je karma zal je blijven achtervolgen, jongen. Boontje komt om z’n loontje. Je krijgt wat je verdient. Had je maar niet zeven jaar lang stiekem met een andere vrouw moeten rommelen. Had je maar niet altijd zo tegen mij moeten liegen. Had je mijn vertrouwen in jou – in ons, in mezelf – maar niet zo moeten beschadigen. Had je het maar niet doodnormaal moeten vinden dat die vrouw van je nou net de opleiding ging volgen waar ík als docent werkte. Had je maar niet stilzwijgend moeten toestaan dat zij niet alleen in mijn huwelijk infiltreerde, maar óók nog op mijn werk rondliep, dat zij – zonder dat ik het wist – twee jaar lang elke zaterdag met mij in één ruimte verkeerde. Alsof het allemaal nog niet genoeg was. Had dan tenminste nog maar het lef gehad mij dit alles zélf op te biechten in plaats van mij, willens en wetens, bloot te stellen aan het lot. Dacht je nou werkelijk dat dit allemaal nooit uit zou komen?

Tussen hoofd en hart

Haemin Sunim schreef: Zelfs al besluit ons verstand dat we iets willen vergeven, toch blijft ons hart koppig gesloten. Erger nog: omdat niemand ons ooit heeft geleerd praktische stappen te nemen om iemand te kunnen vergeven, is er een onoverbrugbare kloof tussen hoofd en hart, en dat wordt nog een extra bron van verdriet. De afspraak bij de mediator toonde mij dat het nog niet helemaal gelukt was de kloof tussen hoofd en hart te dichten.

Heimelijk wraaknemen

Het was vast niet toevallig dat het allereerste waar ik in mijn zoektocht naar vergeving op stuitte het narcistische vergeven was, waar Willem Glaudemans het over had in Het wonder van vergeving. Hij noemde dat ‘verticale vergeving’, dat in wezen geen vergeving was maar vernedering. De simpele woorden ‘Ik vergeef het je’ losten dan noch de schuld noch het leed op. Zo’n soort vergeving hield altijd op een subtiele manier de schuld van de dader in stand. De magische woorden ‘ik vergeef het je’ gingen vooral over het herbevestigen van de schuld van de ander.
Misschien was ik tot nu toe vooral heimelijk wraak aan het nemen? Ik was er in elk geval nog lang niet.

5 Stappenplan vergeven

Vergeven gaat over het loslaten van de hoop op een beter verleden. Maar hóe vergeef je iemand?

1. Ken je doel. Vergeven draait om jou, niet om de dader. Doe je voordeel met de energie die vrijkomt door het loslaten van wrok.
2. Denk terug aan de keer dat jij iemand kwetste. En diegene jou uiteindelijk vergaf. Ervaar hoe schuldig je je over het gebeurde voelde en hoe groot je opluchting was toen de ander je vergaf.
3. Neem kleine stapjes. Vergeving kun je niet afdwingen. Doe het in je eigen tempo.
4. Realiseer je dat je je naar voelt door wat je nú ervaart. Niet door wat je tien jaar geleden is aangedaan. Via je gekwetste gevoelens houdt degene die je kwetste macht over je. Een goed geleefd leven is de zoetste wraak.
5. Verander je verhaal. Stap uit de slachtofferrol en vertel je vrienden en familie een heldenverhaal. Vertel ze wat je hebt gedaan om te herstellen of met de situatie om te gaan.

Zin in meer?
Lees het hele artikel van Elke in Zin 5. Nú in de winkel of bestel hem hier!

Tekst: Elke Geurts