Help, ik lijk op mijn moeder!

Of het ‘m nou zit in humor, taalgebruik of gewoontes waarvan je dacht dat je ze nóóit over zou nemen: je ouders draag je altijd met je mee. En dat is helemaal oké – ja, óók dat vervelende trekje.

Precies zoals zij deed!

Het is een klassieke angst: Help, ik lijk mijn moeder wel! We geven onze moeder bijna op haar kop als we denken: verdorie, ik doe precies zoals zij altijd deed! In plaats van boos worden is het volgens Marjan de Haan (1970), personal coach, veel interessanter je eens af te vragen waaróm je zo reageert. Wil je echt iets afleren – zoals die scherpe toon waarmee je vraagt of het geluid zachter mag: prima. Verander dat. Of is er misschien iets anders aan de hand: gooi je je kont tegen de krib terwijl je eigenlijk vooral loyaal bent aan je moeder en wilt laten zien dat je het net zo doet als zij? De vraag of je partner wel warm genoeg gekleed is voor dit weer kun je zien als vervelend gezeur maar óók als een teken van zorgzaamheid.

Vind de balans

Als kind kregen we verschillende dingen mee van onze ouders: doorgaans van onze moeder hoe we verbinding kunnen maken, en van onze vader hoe we begrenzen. Wanneer dat niet in harmonie is, bijvoorbeeld bij een moeder die heel erg gaat begrenzen of een vader die verdwijnt, werkt dat door in het volwassen leven van kinderen. Denk aan een man die keihard werkt om erkenning te krijgen maar niet in staat is om te verbinden. Of een vrouw die doorslaat in het zorgen voor anderen. Maar ook als je uit een harmonieus gezin komt is het uitdagend hoe om te gaan met de invloed van je ouders.

Patronen

Als kind ben je onbewust heel loyaal aan je ouders en kopieer je hun patronen. Daar horen ook patronen bij die er voor onszelf niet toedoen maar waarmee je je wel hebt vereenzelvigd. Het is de kunst om die patronen te weerleggen op een gezonde manier. Daarbij gaat het om een balans tussen enerzijds je eigen waarden en patronen ontwikkelen en anderzijds het kunnen herkennen en willen terugvallen op het ondersteunende van je ouders, ook op latere leeftijd.

Een bedrijf

Zo is op werkgebied het ondersteunende, voedende en verbindende aspect, gezien vanuit een moederrol, een interessant gegeven, legt De Haan uit. Ondersteuning volgt op respect, en mensen die gerespecteerd worden geven het beste van zichzelf. Een bedrijf, of dat nou een eigen bedrijf is of een organisatie waarvoor je werkt, heeft een moederlijk aspect. Want het zorgt voor een basis (inkomen, woning, voeding, veiligheid). Stel jezelf eens de vraag: welk aspect van mijn moeders karakter herken ik in dit bedrijf en triggert me zo? Is het de oprechte betrokkenheid van collega’s die de sfeer zo prettig maakt? Wekt de net iets te bemoeizuchtige leidinggevende soms irritatie? Zo kunnen zowel conflicten als goede punten in de relatie met ouders inzicht geven in behoeftes op het werk.

Kijk met een milde blik

Sommige momenten maken ons vanzelf bewuster van hoe we onze ouders met ons meedragen. Bijvoorbeeld toen we zelf vader of moeder werden. Kijken naar je eigen kinderen kon zijn alsof je je eigen jaren uit diezelfde levensfase herbeleeft: verrek, zó gingen mijn ouders toen met mij om. Of het moment dat onze ouders overlijden; dan sta je als het ware weer ‘vooraan’ in de familie, al dan niet met kinderen voor je. En dan nóg blijven we van onze (voor)ouders leren. Wie of wat ze zijn, dat verandert immers niet.

Milder

Met de jaren die verstrijken wordt je blik vaak milder. Als tiener zette je je in de zoektocht naar autonomie af tegen familietrekjes en de gebaande paden. Als zestiger kun je terugkijken naar wat je ouders je hebben kunnen bieden. Dat kan ook als ouders er niet meer zijn nog iets opleveren, ziet Marjan de Haan in haar praktijk. Neem ouders die heel creatief en autonoom in het leven staan. In de ogen van een kind zijn die er niet altijd voor hen geweest maar als volwassene herkent iemand zijn ouders terug in zichzelf: ik ben óók creatief en vindingrijk, en durf mijn eigen koers te varen.

Generaties

En juist dát levert zoveel op: een focus op wat onze (groot)ouders wél hebben gegeven en ze daarvoor bedanken. Beeld je eens in: achter je staat je moeder, met daarachter haar moeder, daarachter weer háár moeder, en ga zo maar door tot er een hele rij vrouwen staat. Wat hebben al die generaties vrouwen doorgegeven in de familie? Het werk dat zij hebben verzet, hoef jij niet meer te doen. Best een krachtig beeld, toch? Dan valt dat vervelende trekje van moeders eigenlijk best mee.

Tekst: Anna Deems