‘Ik ben ontzettend bang dat ik een keer niet op tijd bij een toilet kom’

Wat moet je doen als je wel 15 keer per dag moet plassen? Zin’s columnist hoogleraar klinische psychologie Willem van der Does (1960) beantwoordt de vraag van Arnoud.

Altijd die aandrang

Ik heb een beschamend probleem en het is dat ik dit anoniem kan insturen, ik durf er niet eens mee naar mijn huisarts. Ik voel al jaren steeds vaker en sneller aandrang om te plassen. Ik ben ontzettend bang dat ik een keer niet op tijd bij een toilet kom. Het is nog nooit echt misgegaan, maar het is erg problematisch. Ik sta vijftien keer per dag voor een toilet. Ik word moe van smoezen verzinnen om het niet op te laten vallen. Ik moet geregeld vergaderingen bijwonen en presentaties houden. Ik ga altijd vlak van tevoren naar toilet, drink niks, maar kom geen vergadering door zonder aandrang en dan neem ik geen risico. Soms kan ik een autoritje niet volbrengen zonder te stoppen. Ik zet hem desnoods in de berm en doe het langs de weg. Ik durf niet te vliegen, niet omdat ik bang ben dat we neerstorten maar de laatste keer waren de toiletten de hele tijd bezet en ging het bijna fout. Eigenlijk ben ik een vrij nerveus type, net als mijn ouders. Moet ik naar de psychotherapeut?
Arnoud (1977)

Beste Arnoud,

Hier moet je toch echt mee naar je huisarts. De huisarts kan vaststellen of je iets mankeert wat deze klachten veroorzaakt en je begeleiden bij blaastraining. Want één ding is zeker: je bent in een cyclus gekomen waarbij je zelf, onbedoeld, de klachten verergert. Bijvoorbeeld door weinig te drinken – dat maakt het erger. Hetzelfde geldt voor zo frequent toiletbezoek. Hoe vaker je gaat, hoe eerder je blaas een signaal afgeeft. Het principe van blaastraining is dat je toiletbezoek steeds iets langer uitstelt. Geleidelijk opbouwen dus. Dit zou in een aantal weken moeten werken.

Angststoornis

Verder vertoon je kenmerken van een angststoornis, dus wordt het echt tijd hier iets aan te doen. Je schrijft dat het nog nooit echt mis is gegaan, maar het lijkt me een groter probleem dat je het risico neemt om je auto zomaar in de berm te zetten. Je hebt jezelf zo ‘getraind’ in het detecteren van signalen van aandrang dat je het minste geringste signaal opmerkt. Dat signaal wordt versterkt door de aandacht die je het geeft en door de angst die erop volgt. De angst is zo groot dat je niet meer durft af te wachten of de aandrang misschien ook vanzelf wat minder wordt – zoals iedereen weet die wel eens aandrang ervaart en niet meteen naar het toilet kan.

Blaastraining

Mijn advies is om je huisarts te vragen om begeleiding bij blaastraining. Als je daarmee enige vooruitgang hebt geboekt, neem een dag of vijf vrij of werk vanuit huis. Op die dagen moet je je limiet gaan testen. Zorg dat je minstens vier uur alleen thuis bent, zodat je kunt ervaren hoe lang het duurt voordat ‘het echt misgaat’, zonder dat iemand dat hoeft mee te maken. Verbied jezelf dus naar het toilet te gaan, drink een flinke kop thee en draag kleding die je makkelijk kunt wassen. Dat wordt een vervelende ervaring, heftige aandrang is geen pretje. Houd het vol tot het misgaat of de vier uur voorbij zijn. De crux is dat je zult ervaren dat aandrang tijdelijk ook weer minder wordt – en dat je het veel langer volhoudt dan je voor mogelijk hield.

Wat vind jij?

Bevond jij je weleens in een vergelijkbare situatie als Arnoud? Wat deed je toen? Of hoe zou jij dit probleem aanpakken? Wij horen het graag hieronder.

Prangende vraag? Mail hem naar redactie@zin.nl o.v.v. ‘Dr. Does’. Meer vragen lees je in de nieuwe Zin. Nu in de winkel of hier te bestellen.