Kat in de zak gekocht?

Aanbiedingen werken op ons als een rode lap op een stier. Hebben! Maar is het altijd slim om iets te kopen wat winkels in de uitverkoop doen? Zó beoordeel je een aanbieding op waarde.

Psychisch spelletje

Bijna iedereen heeft maakt het weleens mee: de stad ingaan om een nieuwe trui te kopen en thuiskomen met een peperdure spijkerbroek. Jouw excuus: “Zo’n spijkerbroek wilde ik al heel lang hebben, die droeg ik vroeger vaak. En hij was in de aanbieding. Voor die prijs kon ik ‘m écht niet laten liggen.” Een typisch geval van het goedpraten van een aankoop in de aanbieding. Missie van de winkelier geslaagd! Die probeert namelijk zo veel mogelijk je onderbewuste te beïnvloeden, om later het bewuste ‘mee te laten doen’.

Echte winst?

“Dat gaat heel subtiel,” zegt consumentenpsycholoog Patrick Wessels. “We merken niet dat we beïnvloed worden.” Een aanbieding roept bij ons het gevoel op dat we iets laten liggen. We krijgen het idee dat, als we het niet doen, we iets verliezen: de zogenaamde ‘verlies-aversie’. Daar worden we emotioneel van, waardoor we moeilijk bij onze ratio kunnen. Dus als een broek broek is afgeprijsd van honderddertig naar honderd euro, willen we die dertig euro ‘winst’ niet verliezen. Logisch dus, dat winkeliers zo gretig gebruikmaken van de zogenoemde van-voorprijzen. Ons brein gebruikt de ‘van-prijs’ als referentiekader en de ‘voor-prijs’ wordt daarmee vergeleken.

Aanbiedingen beoordelen

Om ons enigszins te beschermen, heeft toezichthouder Autoriteit en Markt bepaald dat een van-voorprijs alleen mag worden genoemd als een product de laatste drie maanden ook echt is verkocht voor dat doorgestreepte bedrag. Helaas blijkt dat vooral aanbieders van inbouwapparatuur, camera’s en drogisterijketens die regel aan hun laars lappen. Onderzoek van de Consumentenbond naar aanbiedingen wees uit dat winkeliers met name van-prijzen lijken te gebruiken zoals het hen uitkomt. De genoemde prijzen zijn soms twee keer zo hoog waardoor het voordeel groter lijkt dan het in werkelijkheid is.

Koop niet zonder Google

“Nooit zomaar kopen, want een slimme consument doet zijn huiswerk en dat is wel nodig ook,” zegt Peter Verhoef, professor Customer Based Marketing aan de Universiteit van Groningen. Zijn advies luidt dat je direct moet googelen wanneer je een van-voorprijs ziet om de prijs online te vergelijken. “Bij een lokale elektronicazaak vroeg ik een tijd geleden een offerte aan voor een televisie. Ik heb het artikelnummer vergeleken met online aanbieders en vond diezelfde televisie ergens anders voor 125 euro minder.”

Vergelijkingswebsites

Vergelijkingswebsites zijn een belangrijk wapen in de strijd tegen misleidende aanbiedingen. De meeste mensen nemen daar echter de tijd niet voor, ziet marketingstrateeg Jan Peter van Doorn. “Hoeveel mensen spelden vroeger de huis-aan-huisblaadjes en reclamefolders en oriënteerden zich uit-en-te-na om de scherpste aanbiedingen eruit te pikken? Vijftien procent? Sinds het internet zijn er weliswaar massa’s mensen online gaan kopen, maar het prijsvergelijken is niet navenant toegenomen.” Daarbij is het nog niet altijd even makkelijk, dat vergelijken van prijzen. Witgoed en laptops worden bijvoorbeeld ‘uniek’ gemaakt door minieme aanpassingen in de specificaties, wat leidt tot unieke serienummers die alleen bij één keten te krijgen zijn.

Lijstjes maken

De simpelste manier om aanbiedingen op hun waarde te beoordelen, is ouderwets een lijstje maken. Wat heb je precies nodig? Hoe duur mag het zijn? Aan welke voorwaarden moet een product voldoen? Vervolgens ga je op zoek en moet de aankoop aan het lijstje voldoen. Is het product in de aanbieding, dan is dat mooi meegenomen.

Supermarktaanbiedingen

Aanbiedingen in de supermarkt zijn een vak apart. Supermarkten houden elkaars prijzen nauwlettend in de gaten. Het gebeurt zelfs dat er uiteindelijk niets wordt verdiend of onder de kostprijs wordt verkocht. Het ‘op=op’-principe is een beproefde manier om de verkoop te bevorderen. Er worden grote partijen uit bijvoorbeeld Polen voor ingekocht, omdat de productiekosten daar lager zijn. En dan zijn er nog de losse leaders, ofwel producten die goedkoop geprijsd worden om klanten mee te trekken, en de kassaverleiders zoals die ene afwasborstel. En laten we eerlijk zijn: had je die nou écht nodig?

Wil je prijzen vergelijken?

Kijk dan eens op deze handige websites:
Kieskeurig.nl
Beslist.nl
independer.nl
tweakers.nl

Meer lezen?

Meer economisch nieuws? Je leest het in Zin! Je vindt Zin in de winkel of bestelt ‘m gemakkelijk online. En met deze aanbieding lees je nu extra voordelig!

Tekst: Brigitte Bormans & Victor de Kok.