‘Als er een conflict was, schreef ik er thuis een brief over die ik voorlas’

Actrice en scenarist Joan Nederlof (1962) vertolkt met theatergezelschap Mugmetdegoudentand een regenboog aan stemmingen; onderkoeld, theatraal, vilein, droogkomisch. Maar praten over haar eigen gevoel leerde ze pas op latere leeftijd.

Huilen

Met Angela ben ik al vijftien jaar samen. Maar zij woont in Wijk aan Zee, en ik in Amsterdam. Dat werkt prima, want ik ben een binnenvetter. Ik ben graag op mezelf. Als kind was ik al een terugtrekker. Mijn ouders spraken nooit over het innerlijk. Dat hele praten wat we nu doen in gezinnen, over wat je bezighoudt, dat deed die generatie niet. Het ging over het werk van mijn vader, over hoe het met ons ging op school, en over politiek. Niet over je gevoel. Dus dat heb ik in moeten halen. Want als je aan het toneel gaat, is het innerlijke leven van personages natuurlijk belangrijk. Je moet snappen hoe het werkt. Dat heb ik allemaal later moeten leren, via anderen.

mugmetdegoudentand

Meteen na de toneelschool zat ik bij de Mug. We maakten alles zelf, dat was een intens gebeuren. Dat is het trouwens nog, haha. Marcel is een flapuit. We werkten als een familie. Maar als er een conflict was, ging ik naar huis en schreef een brief over waarom ik iets vond. Ik was niet in staat om het gesprek aan te gaan. Dat getuigt natuurlijk van onmacht, maar ook van weinig empathie, als je alleen maar kwaad bent op een ander en niet naar jezelf kunt kijken. Want als je niet geleerd hebt om naar jezelf te kijken, snap je ook niet hoe het bij een ander werkt. Dus ik besloot: je lijkt wel gek, je gaat toch niet een brief schrijven en voorlezen? Je gaat het gewoon aan. Praten.

Huilen

Ik moest leren om me open te stellen voor anderen, en om naar mezelf te kijken. Het was een lang proces om erachter te komen dat mijn woede iets blokkeerde. Dat je beseft: ik ben zo kwaad omdat hij of zij een punt heeft. Haha. Als ik iets wilde, ging ik huilen. Zelf denk je: goh, het is heel erg, want ik huil. Maar dat is een vorm van afhaken. Je wil niet luisteren, dus ga je huilen, zodat iedereen zegt: wat zielig. Maar eigenlijk heb je het gesprek gestopt. Je hebt iemand de pas afgesneden. Heel langzaam vallen de schellen van je ogen. Ik leerde om minder de slaaf te zijn van mijn eigen patronen en emoties.”

Nu in de winkel: editie 11 van Zin, waarin het volledige interview met Joan Nederlof is te lezen. Of bestel dit nummer online. 

TEKST: MINOU OP DEN VELDE | BEELD: BRENDA VAN LEEUWEN | HAAR EN MAKE-UP: RONALD HUISINGA