‘Ik moest mezelf terugtrekken om een nieuwe balans te vinden’

De beroemde Italiaanse schrijver Paolo Cognetti (1978) voltooide met Zonder de top te bereiken zijn ‘Bergentrilogie’. Zin vroeg hem wat bergen en de natuur precies met hem doen.

Met het boek Zonder de top te bereiken is je bergentrilogie compleet. Waar kwam de behoefte vandaan om je jeugd definitief vaarwel te zeggen?

“Ik ben nu ruim 40 en mijn leven is zonder meer buitengewoon te noemen. Er is zó veel voor mij veranderd. Op mijn 30ste was ik nog een jonge onbekende schrijver toen ik besloot in mijn eentje de bergen in te gaan. Ik was neerslachtig, teleurgesteld in het leven, verdrietig en werkeloos. De bergen boden mij een onverwachts nieuwe start en bleken een belangrijke bron van inspiratie. Zo zeer, dat ik mezelf tien jaar later, dankzij een boek dat ik hoog in de bergen schreef, ineens terugzag als een gevierd schrijver. Met prijzen bekroond en wereldwijd vertaald. En ik was het maar, gewoon Paolo! Middenin in die onvoorstelbaar grote verandering – die goed voelde maar ook eng was – moest ik er even uitstappen. Mezelf terugtrekken om een nieuwe balans te vinden in het leven. Daarom ging ik met mijn beste vrienden naar de Himalaya. Het ‘afscheid van mijn jeugd’ waarover ik het heb, is eigenlijk het gevoel dat ik op een kruispunt in mijn leven stond: Ik sloot een fase af om open te kunnen staan voor de volgende. Dat is ook waarom Zonder de top te bereiken eindigt met een brandend lichaam dat tijdens een boeddhistische rituele crematie wordt teruggestuurd naar de aarde. De cirkel van het leven, de tijd, de elementen, de mysterieuze aanwezigheid van allerlei dieren: dat zijn de thema’s van dit verhaal. Waarin de bergen overigens een vooral spirituele rol spelen.”

Fotograaf: Stephan Vanfleteren

Je reist veel en graag. Waarom? Wat is voor jou het belang van reizen?

“Reizen betekent openstaan voor ontdekken en ontmoeten. Je leert continu nieuwe dingen als een buitenstaander die luistert en observeert. Tegelijkertijd maak je ook een innerlijke reis. Tegenwoordig staat deze manier van reisbeleving een beetje onder druk door de toeristenindustrie. Die doet of reizen vooral consumeren is: spullen kopen en je laten entertainen. Wil je een echte authentieke reiziger blijven, reis dan te voet. Vertraag, en besluit zo nu en dan wat comfort op te geven. Zelfs wat risico’s te nemen. Daarvoor hoef je helemaal niet ver weg te gaan. Thoreau (Amerikaanse schrijver en natuurfilosoof uit de 19de eeuw, red) liet zien dat je zelfs mijlenver kunt reizen door gewoon tussen de bomen in je achtertuin te staan.”

Kun je proberen uit te leggen wat de natuur met je doet

“De natuur geeft me een groot gevoel van vrijheid. Maar dat niet alleen. Het lijkt alsof je, als je in de bergen bent, een soort van verlichting ervaart. Hoe hoger je gaat, hoe ijler de lucht wordt, de vegetatie verdwijnt geleidelijk en de elementen zijn er op hun puurst. Helemaal boven vind je alleen nog maar grond, water, lucht, de hemel boven je en de zon. Deze vijf elementen vind je ook terug in de Tibetaanse gebedsvlaggetjes. Het zijn bovendien de elementen waaruit ook wij zijn opgebouwd. Ik denk dat je in de bergen daarmee een soort resonantie kunt voelen. Dat je diep voelt dat we deel uitmaken van het universum, het grote geheel. Dat is wat mij in elk geval elke keer overkomt. Ik krijg er een heldere geest en een vredig gevoel over mij van.”

Je bergtrilogie is afgerond. Waar kunnen we ons nu op verheugen?

“Ik zal je eens wat zeggen: het blijft niet bij een trilogie, het wordt uiteindelijk een quadrilogie! Ik schrijf op het moment nog een vierde – maar dan ook echt het laatste – ‘bergverhaal’. Omdat ik het gevoel had dat er nog iets miste om de cirkel rond te maken. Ik kan er nog niet veel over zeggen behalve dat er een meisje in voorkomt…”

Paolo Cognetti (1978) is een Italiaanse schrijver en documentairemaker. Hij werd wereldwijd bekend met zijn roman De acht bergen (2016) waarmee hij verschillende prijzen won, waaronder de Premio Strega in Italië.

Win het boek

Waar zijn we naar op zoek wanneer we op reis gaan? Deze vraag staat centraal in Zonder de top te bereiken, een boek geschreven in de traditie van de grote reisliteratuur dat vertelt over Dolpa, een afgelegen gebied in de Himalaya. En over hoe een man tot inzichten komt op vijfduizend meter hoogte door één voet voor de andere te zetten. Iemand die probeert zijn grenzen te vinden, die vele oude zekerheden ziet vervagen en die de pracht ontdekt in kleine zaken, zoals een onverwachte ontmoeting met een Tibetaanse hond. De hoofdpersoon zoekt balans in zijn leven en vindt die in de schoonheid van de natuur. (De Bezige Bij, € 18,99). Wij verloten 5 exemplaren. Winnaars hebben inmiddels bericht gekregen.