Dag mam, dag huis

Na de uitvaart van je ouders komt er nóg een ronde regeldingen: de kamer of het huis moet leeg. Ga niet overhaasten en voorkom zo dat er dingen onherstelbaar fout gaan. Hoe verdeel je de boedel en hoe ruim je op na een overlijden? Ook al is jouw overleden vader of moeder 80+ of zelfs 90+: als nabestaande kom je in een achtbaan van emoties terecht. Verdriet, weemoed, opluchting (bij een lang ziekbed) en schrik (bij een onverwacht overlijden) strijden om voorrang.

Waar beginnen we?

Veel tijd om daar bij stil te staan is er niet want er moet een uitvaart worden geregeld. Als de overledene in een verzorgingstehuis woonde vraagt het tehuis soms om de kamer al na een paar dagen leeg op te leveren. Pas hiermee op. Nabestaanden hebben namelijk het recht op minstens een week tijd hiervoor. Overleg of het leegmaken ná de uitvaart mag zodat in die eerste week de focus volledig op het afscheid kan liggen. Dat is fijner, maar ook verstandig vanwege de juridische gevolgen die het overhaast leeghalen van een kamer kan hebben. Direct spullen meenemen en de bankrekening van de overledene gebruiken kán bijvoorbeeld worden opgevat als het aanvaarden van de erfenis. Dan erf je naast de bezittingen ook eventuele schulden. Om dat te voorkomen moet er zo snel mogelijk een boedelbeschrijving worden gemaakt. Dat is een lijst met bezittingen én banksaldi. Fotografeer de kamer of het huis in overzicht en kostbare zaken apart. Dat is ook handig voor het verdelen of verkopen van spullen, én er kan later een mooi gedenkboekje of album van worden gemaakt.
Noteer vervolgens welke (waardevolle) zaken er zijn en waar zij worden bewaard tot duidelijk is wie wat gaat erven. Download de saldi en afschriften van bank- en spaarrekeningen alvorens de bank in te lichten over het overlijden. Na het melden bij de bank gaat de rekening ‘op slot’ totdat er een verklaring van erfrecht is. De bank probeert daarmee de erfgenamen te beschermen tegen onterecht gebruik van de rekening. Met de boedelbeschrijving is de omvang van de erfenis enigszins duidelijk.

Wat verdelen we en hoe?

We zouden het liefst nog napraten over het mooie afscheid. Maar er moeten meteen nieuwe keuzes worden gemaakt over de leeg te maken kamer of het huis. Heeft de overledene een testament en een executeur aangewezen? Zo nee: gaat een van de erfgenamen de nalatenschap afhandelen, of wordt er een notaris of Register Executeur ingeschakeld? Als de overledene een bedrijf had of een koophuis of als er heibel is in de familie, is dat wel aan te raden. Het verdelen van spullen kan op verschillende manieren. Meestal komen de erfgenamen samen, bespreken wat er te verdelen is, en komen er met een beetje geven en nemen wel uit. In overleg wordt aan waardevolle objecten een waarde toegekend. Kostbare zaken kun je beter laten taxeren. Andere families veilen onderling, gebruiken een intekensysteem en loten als meerdere erfgenamen hetzelfde erfstuk wensen.

Wegdoen of..?

Familieleden reageren verschillend. De een wil het huis met verweesde spullen in één weekend leeg en schoon maken – kom op jongens, we hebben geen eeuwen de tijd. De ander had het rustig willen aanpakken maar laat zich overdonderen waarna alles de aangerukte container in gaat: en weg zijn alle spulletjes van moeder. Inclusief dat ene schilderijtje, de videobanden of misschien wel super 8-filmpjes, armbandjes en fotoalbums. Of er worden opkopers of huis-ontruimers ingevlogen die voor flink wat geld de boel afvoeren. Inclusief de computer of oude fax met gegevens die beter niet in onbekende handen kunnen vallen. Neem liever de tijd voor beslissingen. Vraag bij de keuze voor professionele ontruimers bij meerdere bedrijven offertes. Zelf dingen uitzoeken, verkopen of afvoeren is persoonlijker en kan afhankelijk van de inboedel best wat opleveren.

Meer weten? Lees het hele artikel in Zin 6. Nú in de winkel of bestel dit nummer online.

Tekst: Marieke Henselmans