Lekker én veilig in de zomerzon

De zomerjurkjes kunnen weer uit de kast en de strandtas ingepakt. Vind je het ook zo heerlijk als de zon weer hoog aan de hemel staat en je je kan koesteren in de warmte en het licht? De vraag is alleen: hoe kun je nou verstandig zonnen?

1. Zonnebrand als anti-rimpelcrème

Naarmate je ouder wordt, wordt het herstelvermogen van de huid minder. Dat geldt ook voor het vermogen van cellen om zichzelf op te ruimen als ze te veel beschadigd zijn, zegt biofysicus en uv-specialist Frank de Gruijl (Leids Universitair Medisch Centrum). “Die twee dingen kunnen bijdragen aan meer ongemak na een fikse zonblootstelling.” Het is dus zeker de moeite waard om ook een oudere huid die al veel zonuren heeft gehad te beschermen. “Een antizonnebrandcrème is bovendien met stip de beste anti-rimpelcrème die bestaat.” En dat mag best een flesje van vorig jaar zijn. Bedenk wel dat deze zonnebrand door zuurstof, warmte, vuil en UV-stralen is aangetast. Hierdoor is de factor weliswaar minder geworden, maar niet verdwenen. Als je daar rekening mee houdt, dan kan die halve fles van vorige zomer nog even mee.

2. Welke SP-factor kies je?

Op zonnebrandmiddelen staat altijd een getal: 15, 20, 30 of 50. Deze zonbeschermingsfactor geeft aan hoeveel langer je kan zonnen zonder te verbranden (dan onbeschermd zou kunnen). Bijvoorbeeld: verbrandt jouw huid zonder insmeren na 5 minuten, dan gebeurt dat met een SPF van 15 pas na 75 minuten – mede afhankelijk van de zonkracht. Want hoe hoger die is, hoe gemakkelijker we verbranden. Elke twee uur smeren geldt altijd, ongeacht de SPF die je gebruikt want elke zonnebrand is na twee uur uitgewerkt. En wees royaal, eigenlijk smeert iedereen te dun. Terwijl je zo dik zou moeten smeren als pindakaas op een boterham (gesmeerd door mensen die van pindakaas houden 😉).

3. Check de zonkracht

Zonkracht is een maat voor de verbrandingssterkte van de ultraviolette straling in zonlicht. De zonkracht is hoger in de zomer omdat de zon dan hoger aan de hemel staat dan in de winter. De uv-straling heeft daardoor een korter pad te gaan door de atmosfeer en wordt dan veel minder verzwakt door de ozonlaag. Temperatuur heeft geen invloed op zonkracht. Op een koele, zonnige dag kan de zonkracht net zo sterk zijn als op een warme dag.
Zonkracht wordt weergegeven met een getal: in Nederland meestal van 1 tot en met 8. Hoe hoger het getal, hoe korter je onbeschermd in de zon kunt blijven. Afhankelijk van je huidtype kun je bij zonkracht 4 zonder smeren al na een halfuur verbranden.

4. Wat doen we met de parasol of op het water?

Denk niet dat als je op het strand onder een parasol in de schaduw gaat zitten, je een effectieve maatregel hebt genomen om niet te verbranden. Zolang je nog blauwe lucht ziet, kan het uv uit die lucht nog bij je komen en voor verbranding zorgen. Die blauwe lucht is namelijk voor meer dan de helft verantwoordelijk voor het uv dat op jouw huid komt. Ook wolken kunnen uv-stralen doorlaten. Dus wees ook op een bewolkte dag waakzaam. Op het water voelt het op een hete dag een stuk aangenamer dan op de wal, verbranden kun je nog steeds. En dat komt niet omdat het water de zon zo sterk reflecteert, zoals vaak wordt gedacht. “Water reflecteert net zo veel uv als strandzand: ongeveer 20 procent,” weet De Gruijl. “Het meeste uv komt uit de blauwe lucht, en op het water is geen bescherming van bomen of gebouwen. Je ervaart de intense zon en de hitte niet. Het water verdampt door de zon, en meestal staat er een windje. Dat voelt koel.”

5. Kleed je slim

Op een warme dag dragen we graag lichte en dunne kledingstukken. Maar die laten wel veel straling door, zeker als ze nat zijn. Sommige kleding laat wel 90 procent van de straling door. Uv-kleding kan een oplossing zijn. Net als zonnebrandcrème heeft uv-kleding een zonwerende factor. Koop een kekke hoed of pet – zeker aan te raden voor kaalhoofdigen maar ook verbrande kruintjes komen voor. Een flinke klep is fijn voor de gevoelige huid rondom je ogen, en zet voor die ogen zelf een zonnebril om ze te beschermen tegen uv-licht.

6. Hulpje op je telefoon

KWF Kankerbestrijding heeft de gratis UV-radar-app ontwikkeld die advies geeft over zonbescherming. Na het invoeren van een aantal gegevens kun je zien hoe warm het wordt op jouw locatie, welke zonkracht er wordt verwacht, op welke tijden insmeren is vereist en op welke uren je het best uit de zon kunt blijven. Vuistregel: tussen 12 en 15 uur de schaduw opzoeken. Hier vind je deze app.

7. Gooi de aftersun weg

Koop zonnebrand waarop staat dat het tegen uva én uvb werkt, en houd er rekening mee dat de werking ervan – bij een geopende verpakking – na een jaar vermindert. En: gooi de aftersun weg. Aftersun lijkt verkoelend maar de toegevoegde stoffen kunnen de huid uitdrogen en irriteren. Smeer in plaats daarvan met een vette zalf zoals vaseline. Die werkt wel goed en is stukken goedkoper.

Tekst: Malou van Hintum