‘De ‘normale’ dingen die je van je moeder leert, dat miste ik’

Ze is pas 5 als haar moeder het gezin verlaat. Pas toen ze zelf moeder werd en na een stevige burn-out merkte Sophie Zeestraten (1974) dat ze een moeder in haar leven miste. Ze herstelde het contact met haar moeder en besloot er een boek over te schrijven.

Vijf jaar ben je pas als je moeder je van de ene op de andere dag verlaat om nooit meer terug te komen. Wat kun je je nog van die tijd herinneren?

“Ik moet eerlijk zeggen dat ik me nauwelijks iets kan herinneren uit die tijd. Ik heb één vage flard van een herinnering. En dat is dat ik, nadat mijn vader ons had verteld dat onze moeder niet meer terugkwam, met mijn vuistjes keihard tegen de binnenkant van het raam aan de voorkant van ons huis sloeg en wanhopig huilend in het niets riep: ‘Mama, kom terug!’ Maar of dat écht zo gegaan is? Ik weet het niet. Het is in elk geval een beeld dat op die manier in míjn herinnering staat gegrift.”

Hoe is het je vervolgens vergaan in het leven zonder moeder?

“Het is misschien gek om te zeggen maar als kind leef je ‘gewoon’ door. Dat is in elk geval zoals ik het van mijn vader heb begrepen. Wat kun je ook anders als kind? Ik leefde mijn leven en alles liep op het oog redelijk soepel. Ik deed het goed op school, was geen lastige puber – behalve voor mezelf – en vloog door mijn middelbare school en studie. Nu achteraf denk ik dat ik op het moment dat ik hoorde dat mijn moeder niet meer terugkwam, ik direct ben overgeschakeld naar een soort survival-mode. En dat ik vervolgens de rest van mijn hele leven in die ‘modus’ ben blijven staan zonder dat ik me daarvan bewust was op dat moment natuurlijk. Maar het werd op een gegeven moment ook gewoon normaal dat mijn moeder er niet was, ze niet in mijn leven was. Het was een gegeven. Natuurlijk heb ik een moeder gemist, vooral in de kleine dingen. De ‘normale’ dingen die je van je moeder leert, dat miste ik. Maar daar werd ik me pas veel later van bewust. Pas toen ik zelf moeder werd – en eigenlijk denk ik zelfs pas toen ik 40 was en in een diepe burn-out terechtkwam.”

Sophie Zeestraten. Fotograaf: Petra Hoogerbrug

In 2015 kregen jullie weer contact. Hoe is dat zo gekomen? En hoe voelde dat uiteindelijk voor jou?

“Toen ik in die burn-out terechtkwam, was ik in eerste instantie vooral boos op mezelf. Ik kon het maar moeilijk accepteren dat ik thuis was komen te zitten en vond mezelf een ongelofelijke loser dat ik het niet vol had kunnen houden, ‘het leven’. Ik was ook in de war. Ik had me altijd enorm geïdentificeerd met mijn baan en met een soort plaatje in mijn hoofd van wie ik dacht te zijn: iemand die sterk is en altijd alles aankon. Toen dat niet zo bleek te zijn, kwam de vraag: wie ben ik dan in godsnaam wel?! keihard binnen. Ik wist het niet. Ik besloot een zoektocht te starten naar mijn jeugd, waar ik zo weinig herinneringen aan had, in de hoop zo te ontdekken wie ik nou eigenlijk was geworden. Ik ging naar de HEMA, haalde een berg brievenbakjes, zocht al mijn oude spullen uit en rubriceerde die op jaartal in de brievenbakjes. Daarnaast ging ik in gesprek met mensen uit mijn verleden in de hoop dat zij mij iets konden vertellen over vroeger en hoe alles destijds was gegaan. Daardoor werd ik ook steeds nieuwsgieriger naar het verhaal van mijn moeder. Uiteindelijk vroeg ik haar of zij haar kant van het verhaal voor mij op papier wilde zetten. Dat werd de start van een briefwisseling van drie jaar waarin we elkaar meer dan tachtig brieven schreven. Uiteindelijk zagen we elkaar weer voor het eerst in juni 2018. Sindsdien is ons contact heel goed.”

Had je burn-out te maken met het gemis van je moeder denk je?

“Ja. Nu achteraf gezien denk ik zeker dat dat het geval is geweest. Het verlaten worden door mijn moeder, het opgroeien zonder moeder en ook hoe het daarna gelopen is met mijn vader en diverse stiefmoeders heeft daarbij zeker een rol gespeeld.”

Heb je ergens kunnen begrijpen waarom je moeder jullie destijds verliet?

“Ik kan nu zien dat zij ook maar een mens is. Een mens met een eigen geschiedenis, wat ook bij haar sporen heeft nagelaten en die van invloed zijn geweest op haar leven en hoe zij met de dingen omging. Er speelden meer dingen mee dan ik wist en ik ben in elk geval blij dat ik dat nu weet. Daardoor kan ik nu dingen meer in perspectief plaatsen, al blijft het natuurlijk een verdrietige geschiedenis. Ook voor haar.”

Waaruit ontstond de behoefte hiervan een boek te maken? Voor wie heb je het geschreven?

“Toen ik net in die burn-out belandde, dacht ik dat het me misschien zou kunnen helpen als ik de dingen die ik meemaakte op papier zou gaan zetten. Dus dat deed ik. Toen wist ik nog niet wat er allemaal zou volgen, ik wist nog niet eens van die zoektocht die ik later zou starten, of van het contact met mijn moeder dat zou volgen. Pas veel later ontstond het idee om van al die ‘schrijfsels’ een boek te maken. Ik was zo dankbaar dat ik zo goed uit die burn-out was gekomen en wilde mijn ervaringen graag delen met anderen in de hoop dat andere mensen misschien iets zouden kunnen hebben aan mijn verhaal. Ik dacht: al is er maar één iemand die ik kan helpen door mijn ervaringen op papier te zetten, dan is ‘t het al waard geweest. Voor die persoon heb ik het geschreven.”

Heeft je moeder het boek gelezen en zo ja, wat vindt ze ervan?

“Ze heeft het gelezen voordat het uitkwam. Ze vond het natuurlijk heel confronterend, verdrietig en pijnlijk. Maar ook heel mooi, ontroerend en goed geschreven. In onze briefwisseling schreef ze in haar allereerste brief aan mij dat ze alles wilde doen wat ze nu nog kon doen om mij te helpen alles van vroeger te verwerken. Ze heeft woord gehouden. Ook met het boek, want natuurlijk is dat ook niet makkelijk voor haar.”

Smaakt het schrijven naar meer? Kunnen we nog meer boeken van je verwachten?

“Ik vond het schrijven van Moederziel echt een geweldig proces en het smaakt zeker naar meer. Ik heb ook al een idee voor een volgend boek, maar eerst nog genieten van wat er nu allemaal gebeurt. De vierde druk is inmiddels een feit en de rechten van Moederziel zijn verkocht aan Duitsland. Het is allemaal een groot avontuur!”

Win Moederziel

Vijf jaar is Sophie als haar moeder van de ene op de andere dag haar gezin verlaat en nooit meer terugkomt. Hoewel Sophie zich haar hele jonge leven afvraagt waarom haar moeder is vertrokken, is ze een modelleerling op school en vliegt ze in no time door haar studie. Eenmaal volwassen heeft ze alles wat ze zich kan wensen: een goede baan, een mooi huis, een lieve man en twee prachtige dochters. Toch is daar altijd het gevoel van gemis. Als Sophie op haar 40ste een burn-out heeft, besluit ze het contact met haar moeder te herstellen. Pijnlijke en hoopvolle nieuwe inzichten over vroeger komen aan het licht; het zijn de puzzelstukken die Sophie in staat stellen haar verleden en zichzelf te accepteren. We geven 5 boeken van Sophie weg. Winnen? Laat hieronder een reactie achter om kans te maken. Winnaars hebben inmiddels bericht gekregen.