‘Het ENA-alfabet is nou eenmaal het ENA-beste alfabet’

Ze kennen elkaar al sinds de vorige eeuw. Of nou ja, eigenlijk heeft de een de ander gewoon verzonnen. Komiek Ronald Snijders (1975) en absurdist/managementgoeroe Fedor van Eldijk (1970) leggen uit waarom hun nieuwste woordenboek vol kansloze woorden – De AlfabetBeter – niet van A tot Z maar van E tot Q gaat.

Hoe en waarvan kennen jullie elkaar?

Ronald: “Lang geleden, in de vorige eeuw, zaten wij in een band/cabaret-theatergroep genaamd N’mbusi. Belangrijkste wapenfeit is de tweede Wim Sonneveldprijs aan het Amsterdams Kleinkunst Festival, overigens de enige prijs die ik ooit won, afgezien van een paar rolschaatsen die ik kreeg voor een door mijn moeder ingekleurde kleurplaat van de plaatselijke supermarkt. Fedor en ik waren in N’mbusi voornamelijk zelfstandig opererende schrijvers. Pas toen de groep uit elkaar viel, in 1998, gingen we samen schrijven en één van de eerste dingen waren die nieuwe woorden, de neologismen. Ik herinner me als eerste van Fedor mozeseend: ‘eendensoort die niet kan zwemmen omdat het water steeds opzij gaat’. Ik kwam weer met benefietkeeper: keeper die voor het goede doel staat. Et cetera. Zo begon het.”

Fedor: “Ik kom uit een arm gezin, wij hadden geen geld voor vrienden. Daarom heb ik Ronald verzonnen. Eerst durfde ik het aan niemand te vertellen, omdat Ronald een beetje een raar denkbeeldig vriendje is. Maar het liep uit de hand. Ronald werd steeds minder denkbeeldig, begon zijn eigen dingen te doen en verscheen op een goed moment zelfs op televisie. Ik kon hem niet meer ontkennen. Dat was in het begin best moeilijk, want iedereen zag nu wat een rare jongen Ronald is, en wat voor vreemde dingen hij doet. Maar het is beter zo, je hoeft je niet te schamen voor denkbeeldige vrienden. Dus kom ik er nu trots voor uit: Ik heb Ronald verzonnen en hij is mijn vriend. Ik zet tegenwoordig zelfs zijn naam op mijn boeken.”

Fedor van Eldijk. foto Bob Bronshoff

Kunnen jullie de titel De AlfabetBeter verklaren? De letters van het alfabet staan niet bepaald op volgorde in jullie boek.

Fedor: “We presenteren in De AlfabetBeter een veel, echt véél beter alfabet. Een wetenschappelijk onderbouwde volgorde, logischer.”

Ronald: “Ons eerste woordenboek met 1000 nieuwe woorden uit 2013 heet De Alfabetweter. Wij wilden een vervolg maken dat evengoed was en liefst beter met een duidelijke verwijzing naar het succesvolle eerste deel. Tegelijk had ik in mijn theaterprogramma Welke Show een nieuw alfabet geïntroduceerd met een volgorde op basis van gebruik van de letters in onze taal, dus beginnend met E, N en A, en dan aflopend naar Q, een soort top 26. Het zou gek zijn om in ons eigen nieuwe woordenboek dan nog met het oude, achterhaalde ABC te gaan werken terwijl het andere, het ENA-alfabet beter is. Het ENA-alfabet is nou eenmaal het ENA-beste alfabet.”

De woorden Vogelwerpen – vrij naar ‘kogelwerpen’ – en Rotondedansje – vrij naar ‘rondedansje’ – mis ik in jullie boek. Waarom? En hoe zouden jullie ze omschrijven?

Fedor: “Vogelwerpen moet denk ik vogelweerpen zijn, een speciale pen waarmee je opdringerige vogels van je af kunt houden. Rotondedansje kunnen we misschien aan de lezers vragen.”

Ronald: “Die woorden kende ik inderdaad niet, maar nu je het zegt: Vogelwerpen: spontaan gezelschapsspel waarbij twee spelers dode vogels in de mond van een oude slapende man proberen te gooien. Rotondedansje is een korte vreugdedans waarbij je geen stoplichten nodig hebt. Goeie kansloze woorden waar je niks aan hebt. Deze komen misschien wel in deel 3.”

Ronald Snijders. Foto Bob Bronshoff

Hoe verloopt jullie samenwerking voor een boek als deze? Gaan jullie er echt samen voor zitten of noteren jullie woorden tussen de dagelijkse bedrijven door?

Ronald: “Allebei. De woorden schieten me te binnen, waarna ik ze aan Fedor app. Of we gaan voor een leeg document zitten en er echt samen op broeden. Soms erg geïnspireerd, soms half slapend met een gevoel van eindigheid.”

Fedor: “We zitten elke dinsdagavond en vrijdagochtend online elk achter ons eigen scherm, en we beginnen met het teruglezen van wat we de vorige keer hebben geschreven. Als we in een kritische bui zijn, gaat daar behoorlijk de rode pen doorheen maar vaak genoeg volstaan we met een paar wijzigingen om het nog wat beter te maken. Daarna gaan we meestal woorden bedenken; dat kan op allerlei manieren. Soms typen we elk wat dingen in, gaan daarna aan de slag met elkaars woorden of we roepen elkaar erbij als we denken dat iets potentie heeft maar nog een zetje kan gebruiken. Als de woorden op zijn, gaan we stukjes schrijven. Tegenwoordig vooral stukjes voor de komende Schrikkelkalender die eind 2023 alweer in de winkel moet liggen.”

Vragen jullie anderen ook wel naar kansloze woorden waarvan zij graag de betekenis zouden weten? Leuk voor een prijsvraag?

Ronald: “Een prijsvraag. Ja, dat is misschien wel een leuk idee! Niet elk woord is overigens geschikt. Want niet grappig, kloppend of tot de verbeelding sprekend.”

Fedor: “Er zijn regelmatig lezers die ons hun ideeën toesturen. Na het uitkomen van De Alfabetweter kregen we van een basisschoolklas een hele reeks nieuwe woorden.”

Hoe groot is de kans dat De AlfabetBeter On tour ingaat? Of dat jullie samen ooit het theater ingaan?

Fedor: “De kans dat De AlfabetBeter het theater in gaat is 100%: zodra de theaters weer open mogen is de kans groot dat het bij Ronald weer gaat jeuken. En dat-ie de planken op springt. Hij neemt altijd wel weer wat van onze nieuwste woorden mee. Samen lezen we soms woorden voor maar ik ben geen theatermaker. Ik geniet zelf het meeste van het schrijven en van het idee dat Ronald bij nacht en ontij door het land reist om onze woorden naar het publiek te brengen.”

Ronald: “In mijn soloshows zit altijd een Alfabetweter/Beter-act. Fedor en ik hebben het in het ‘allerbegin’ wel samen gedaan maar ik heb van het theater mijn vak gemaakt terwijl Fedor koos voor het grote geld van het interim-management. Daarom krijg je bij hem die grijns niet van z’n smoel, terwijl ik met mijn poten in de modder de mensen aan het lachen probeer te maken.”

Over De Alfabetweter

Na het grote succes van De Alfabetweter presenteren Ronald Snijders en Fedor van Eldijk in De AlfabetBeter opnieuw 1000 nieuwe, kansloze woorden maar dan in hun eigen, verbeterde versie van het alfabet. Met woorden als lepelstrekker (‘iemand die zijn mes wil trekken maar het verkeerde bestek van huis heeft meegenomen’) baby-oorlog (‘baby met mayonaise, satésaus en uitjes’) en pestafette (‘dat je het stokje niet doorgeeft’). Om kriskras doorheen te lezen, of gewoon van begin tot eind – van E tot Q. Met register in het oude ABC! (De Harmonie, € 16).

We geven 5 boeken van Ronald en Fedor weg. Winnen? Laat hieronder een reactie achter. Winnaars hebben bericht gekregen.