Iedereen is een held

Van Kamala Harris tot onze moeder: helden zijn er in alle soorten en maten, dichtbij en ver weg. Helden inspireren om verandering teweeg te brengen, en motiveren om anderen te helpen. En… een held zit zeker óók in jezelf. Nú in Zin.

Dapper genoeg

“Er is altijd licht, als we maar dapper genoeg zijn om het te zien. Als we maar dapper genoeg zijn om het te zijn,” spreekt Amanda Gorman, als jongste dichter daar ooit bij de inauguratie van de Amerikaanse president Joe Biden. Direct achter haar zit Kamala Harris, de eerste vicepresident die vrouw én van kleur is. Twee wegbereiders die meisjes wereldwijd laten zien wat ze kunnen bereiken. Inspirerende voorbeelden vinden we ook dichterbij, en op een kleiner podium dan de wereldpolitiek. Denk aan de collega die zich uitspreekt tegen de dominante manager. Of de buurvrouw die het initiatief neemt om te koken voor eenzame buurtgenoten. Heldendom manifesteert zich op vele manieren.

Keerzijde

Waar de een op de been blijft door gedrevenheid en doorzettingsvermogen, draait een ander helemaal leeg, weet Nicolien Bot (1962), trainer, coach en auteur van Pit & passie voor vermoeide heldinnen. Als trainer werkte ze tien jaar bij de politie: een mannenbolwerk. Daarna belandde ze in de zorg, veel meer een vrouwenwereld. “Vrouwen zijn geneigd te denken dat de buitenwereld bepaalt hoe we ons moeten gedragen,” viel haar op. “Dat we niet geëmancipeerd zijn als we niet net zoveel vrouwelijke als mannelijke CEO’s hebben. Of verwende prinsjes zijn als we parttime werken.” Een man aan de top ziet dat sneller als iets dat hij zelf voor elkaar heeft gebokst, terwijl vrouwen vaak wijzen naar externe factoren zoals een baas die hen heeft geholpen of de steun van hun partner. Tegelijkertijd wijten ze het uitblijven van succes wel aan zichzelf.
Voor Bot is iemand een held “op het moment dat ze de moed heeft om zichzelf en niet de buitenwereld als beginpunt te nemen.” Ze onderging het zelf in de lange periode waarin haar moeder dementeerde en heel erg boos was. “Ik dacht: ik kan daar wel drie keer in de week een tijd zitten maar dan kreeg mijn moeder ook narrigheid terug. Het ging beter als we een half uurtje samen iets deden, zoals tuinieren. Dan trok ze planten uit de tuin, wat misschien niet de bedoeling was maar ze voelde zich daarna wel fijn.” Het is een omslag van denken hoe het volgens anderen moet, naar durven onderzoeken wat werkt. “En stel jezelf de vraag wat belangrijk voor je is. Wat heb je gedaan als je zingend naar huis gaat? Waar ben jij zelf tevreden over?”

Transformatie

Als er íemand een grote omslag heeft gemaakt, is het Angelina van Sas (1976), door vrijwilligersplatform NLvoorelkaar uitgeroepen tot Coronahulp Queen. Bingo’s organiseren voor ouderen met een migratieachtergrond, cadeautjes opsturen naar kinderen in armoede, een gezin in zwaar weer ondersteunen – het is slechts een greep uit alles wat ze doet.
Van Sas heeft veel meegemaakt. Van een aan gokken en drankverslaafde vader tot een depressie waar ze net uit opkrabbelde toen de coronacrisis begon. “Ik dacht: als ik nu niet aan de bel trek, ben ik terug bij af.” Door therapie, coaching én vrijwilligerswerk wist ze alle ellende een positieve draai te geven. “Ik wil mensen motiveren en inspireren. Ondanks alles wat je meemaakt in het leven, kun je er veel uit halen.” Ze helpt heel veel mensen, dat geeft haar energie. Maar ze heeft ook geleerd om meer aan zichzelf te denken. “Ik doe dingen die ik zelf al een tijd wilde doen, zoals een tatoeage op mijn rug. Je leeft maar één keer, dat motto heb ik nu echt.”
Haar voorbeeld is haar moeder, ook een krachtige vrouw die veel heeft meegemaakt. “Ze heeft altijd alle ballen hoog willen houden voor mij. Als iemand sterk en dapper is, is zij het.”

Kanteling

Heldhaftige voorbeelden hebben we allemaal nodig. In onze cultuur zijn dat vaak eenzijdige, mannelijke helden, ziet trainer Nicolien Bot. “Als het al vrouwen zijn, zoals Jeanne d’Arc of Mega Mindy, doen ze vaak dezelfde dingen als mannen: de wereld induiken met een zwaard.” De trainer ziet wel een kanteling, een besef dat we met spierballen alleen de crises van deze tijd niet overwinnen. “Neem dichter Amanda Gorman, dat type vrouw kan echt een verschil maken. Ze roept niet op tot oorlog en strijd, maar liefde en toewijding,” zegt Bot. “En kijk naar Kamala Harris en Michelle Obama. Zij stralen een eigenheid uit die verder gaat dan hun positie. Heldendom is onafhankelijk van positie. Een moeder of een verpleegkundige kan net zo goed een held zijn als een CEO.”

Lees meer

In iedereen schuilt een held. Alleen heeft die soms een zetje nodig. Dat begint tussen je oren, en ontpopt zich al in een klein gebaar. Lees hoe ook jij het verschil kan maken en veel meer in Zin 5. Dit nummer ligt nu in de winkel of bestel je eenvoudig online.

Tekst: Anna Deems. Illustraties: Rachel Hellawell