Humor is voor mij een manier om het leven aan te kunnen’

Ze zit al meer dan twintig jaar in het vak maar stond nog niet eerder in haar eentje op de bühne. Hoogste tijd dus – vindt ze zelf – om het solo te proberen zodra de theaters weer opengaan. Nú in Zin: Comédienne en cabaretier Martine Sandifort (1970).

Vermakelijke filmpjes

De contouren van haar theaterprogramma waren vorig jaar maart al zichtbaar toen het Coronavirus ineens roet in het eten strooide en de theaterwereld vrijwel lam legde. Net als veel andere collega’s besloot Martine haar show uit te stellen. In plaats daarvan post ze nu al meer dan een jaar elke dag vermakelijke filmpjes (#namasteetjes) op Facebook, Instagram en Twitter. Als zelfverklaard coach en goeroe met een aanstekelijk Twents accent bespreekt ze het leven met haar volgers (inmiddels ongeveer 50.000) en stelt ze vragen bij al die #lifechanging momenten die voorbijkomen. “Tuurlijk is het balen dat alles stil ligt vanwege Corona. Maar die filmpjes kleuren mijn dag. Het is heel lekker om alles van je af te praten of te zingen. Ik zou zeggen: het is bijna therapeutisch en leuk dat veel mensen ervan genieten. Bijkomend voordeel: ik heb mezelf als soloartiest met die filmpjes inmiddels behoorlijk op de kaart gezet.”

Je bent dus klaar om straks alleen op het podium te staan?

“Denk het wel. Al slaat soms de twijfel toe hoor. Ik vormde de laatste jaren een duo met Remko (Vrijdag, red). Ik vind hem fantastisch. Soms vraag ik mezelf dus wel af: waarom moet ik zo nodig in mijn eentje? Prestatiedrang? Status? Nee, dat is het allemaal niet geloof ik. Het is vooral de honger naar iets nieuws, de uitdaging. Remko houdt bijvoorbeeld niet van improviseren. Ik juist wel. Dus dat kan ik nu gewoon gaan doen. Vroeger wilde ik de vrouwelijke Hans Teeuwen worden. Dat was voor mij het hoogst haalbare. Een aantal keer stond ik ook inderdaad op het punt solo te gaan. Maar elke keer haakte ik af. Faalangst. Van die angst heb ik tegenwoordig minder last. Ik denk steeds vaker: Wat heb ik nu helemaal te verliezen? Ja, dat is het voordeel van ouder worden en meer ervaring hebben. Voorheen lukte het me ook niet goed om ervaringen uit mijn eigen jeugd in mijn voorstellingen te stoppen. Ik probeerde dat op de Kleinkunstacademie in mijn laatste jaar maar het kwam te dichtbij. Ik werd gaandeweg steeds angstiger en somberder. Ik had een en ander blijkbaar nog niet goed verwerkt waardoor het helemaal verkeerd uitpakte en ik in een dip schoot. Ook daar ben ik nu beter tegen opgewassen, vermoed ik.”

Humor is een uitlaatklep?

In humor kon en kan ik nog steeds mijn gevoelens stoppen. Humor is voor mij een manier om het leven aan te kunnen. Het is een overlevingsmechanisme dat ik overigens van huis uit heb meegekregen. Mijn vader heeft ook mijn soort humor. Het werkt relativerend, betekent lucht. Het is ook heel erg een middel dat ik inzet om contact te maken. Ik zoek verbinding via humor. Terugkijkend was het overleven in ons gezin, voor ons alle vier. Het is goed gekomen hoor. We zijn er doorheen gefietst. Ieder op zijn of haar manier. Uiteraard waren er hobbels en obstakels. Ik heb een en ander uitgevochten met mijn ouders, voor een groot deel is dat nu klaar. Al zijn er nog steeds pijnplekken.

Zelf heb ik ook het nodige werk verricht om alles een plek te geven. Ik ben diverse keren depressief geweest. Deels heeft dat te maken met mijn jeugdervaringen, deels is het aanleg, deels een genetische component. Ik heb een-op-een-therapie gehad, psychotherapie. En sinds twaalf jaar slik ik de stemmingsstabilisator Lithium. Dat houdt me al jaren stabiel. Tuurlijk borrelt er nog wel eens wat onverwerkt leed op en dan ben ik met terugwerkende kracht boos of verdrietig. Maar het is minder heftig geworden. Ik kan alles beter in perspectief zien. Hoe cliché dat ook klinkt. Ze hebben me opgevoed naar beste kunnen. Al wil het niet zeggen dat als je dingen begrijpt, ze je niet toch alsnog emotioneel kunnen raken.”

Plons

In het tuinschuurtje achter haar Amsterdamse benedenwoning heeft Martine een eigen sauna waar ze regelmatig zit. Vandaaruit plonst ze zo de koude gracht in vóór het huis. Daarna tintelt ze na op de bank met een meditatief relaxmuziekje op de achtergrond. “Ik ben niet zo van voor elk moment een ander muziekje maar als ik uit de sauna kom, vind ik muziek rustgevend.” De ontspanning zoeken vormt onderdeel van haar nieuwe, gezondere levensstijl. Sinds twee jaar drinkt ze niet meer, matigt ze haar eten en probeert ze in beweging te blijven met hulp van een personal trainer. “Zij is echt geweldig. Weet je wat ze tegen me zegt? Het maakt niet uit hoe je je voelt, je hoeft ook niet gemotiveerd te zijn om iets te doen als je maar komt opdagen. Dat werkt voor mij! Ik voel me fitter en ben ervan overtuigd dat ik op het moment beter bestand ben tegen allerlei soorten van tegenslag.”

Zin in meer? Lees het hele interview met Martine in Zin 7. Nú in de winkel. Of bestel ‘em hier.

Tekst: Jolanda Hofland. Beeld: Jacqueline de Haas. Visagie: Annemieke van Duuren