Lach, ren, spring

Misschien herken je het wel tijdens het lachen, rennen, niezen of springen krijg je te maken met incontinentie, oftewel ongewild urineverlies. Dit kan leiden tot het vermijden van deze activiteiten. Zonde, want er is vaak iets aan te doen.

Ongeveer de helft van alle vrouwen krijgt te maken met ongewild urineverlies, volgens uro-gynaecoloog Hugo van Eijndhoven van het Bekkenbodemcentrum van Isala. Incontinentie is een breed begrip, er bestaan verschillende soorten. Bij vrouwen zie je vooral stressincontinentie en aandrangincontinentie. Bij stressincontinentie staat er een druk vanuit de buikholte op de blaas. Je verliest dan ongewild urine tijdens het lachen of springen. Bij aandrangincontinentie heb je last van een overactieve blaas waardoor je soms plotseling een grote drang hebt om te plassen.

Vooral vrouwen

Incontinentie werd lange tijd gezien als een typische vrouwenkwaal waar weinig aan te doen is. Van Eijndhoven: “Incontinentie komt vier tot vijf keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De grootste oorzaak van dat verschil is de bevalling. Tijdens een bevalling gebeurt er van alles met de bekkenbodem, waardoor er schade aan kan ontstaan.” De bekkenbodem geeft na een bevalling soms te weinig ondersteuning waardoor het afsluitmechanisme van de plasbuis niet goed werkt. Toch komt incontinentie bij vrouwen op latere leeftijd het meeste voor. Volgens Van Eijndhoven heeft dat te maken met de veroudering van de weefsels. “Het continentiemechanisme, hoe je je urine op kunt houden, heeft te maken met je spieren en met het bindweefsel. Wanneer je ouder wordt, veroudert dat weefsel ook. De schade die een vrouw heeft opgelopen tijdens de bevalling wordt in eerste instantie vaak gecompenseerd met de spierkracht die je op jongere leeftijd nog hebt.  Doordat die spieren verzwakken wanneer je ouder wordt, kan urineverlies optreden.” Daarnaast is de plasbuis van vrouwen korter dan die van mannen, waardoor sneller incontinentieproblemen optreden.

Taboe

Incontinentie brengt ongemakken met zich mee en de stap om er met anderen over te praten, is groot. Een kwart van de vrouwen krijgt te maken met hinderlijk urineverlies. Dat wil zeggen dat ze er dingen voor gaan laten. Bij sommige vrouwen is het zo erg dat zij in een isolement terechtkomen. Ze vermijden zelfs een bezoekje aan de supermarkt. Leuke dingen ondernemen of sporten, is voor deze groep helemaal lastig. De angst dat andere mensen het zien of ruiken is altijd aanwezig. Ook al is incontinentie de afgelopen jaren flink uit de taboesfeer gehaald, mensen blijven het lastig vinden om erover te praten, laat staan hulp te zoeken. Naar schatting zoekt maar een derde van de mensen die kampen met urineverlies hulp. En dat is jammer, want er zijn veel effectieve behandelingen.

Meerdere oplossingen

Uro-gynaecoloog Van Eijndhoven: “Door een aantal maatregelen te nemen kun je ongewild urineverlies voor een deel voorkomen. Waar we de laatste jaren steeds meer achter zijn gekomen, is dat overgewicht een grote oorzaak is van incontinentie. Een hoge BMI heeft daarnaast een negatieve invloed op de resultaten van een eventuele behandeling tegen incontinentie. Hoe beter je BMI, hoe beter een behandeling vaak aanslaat. Ook cafeïne en alcohol hebben een slechte werking op de blaas.” Deze dranken irriteren de blaas en die wil daardoor zo snel mogelijk van die inhoud af. Sneller dan nodig is. “Er zijn veel manieren om zelf de spieren te trainen om incontinentie tegen te gaan. Op internet vind je allerlei oefeningen en er zijn ook meerdere apps voor. Wat we wel vaak zien, is dat mensen het lastig vinden om de oefeningen vol te houden. Mochten de oefeningen niet lukken, raad ik aan om een bekkenfysiotherapeut te bezoeken. Dat is vaak effectiever. Maar zelf trainen is altijd beter dan niets doen.” Het is dus belangrijk om de bekkenbodemspier te leren aanspannen én ontspannen. Hierdoor worden de spieren sterker en kunnen ze de drukverhoging beter aan. Uit onderzoek is gebleken dat het doen van oefeningen bij meer dan 50% van de mensen het gewenste effect heeft.

Plasdagboek

Toch is het sowieso verstandig om hulp te zoeken bij incontinentie. Wanneer je besluit om contact op te nemen met de huisarts, dan laat die je meestal een plasdagboek bijhouden. Hierin noteer je hoeveel je drinkt, plast, of er urineverlies optreedt en hoeveel. Vaak kunnen artsen aan de hand daarvan al zien waar het probleem zit. Mocht dit niet het geval zijn, kan er laboratoriumonderzoek worden gedaan naar de urine. Na deze onderzoeken heeft de arts een goed beeld van de oorzaak van de klachten en van welke vorm van incontinentie er sprake is. Dit kan worden verholpen door hulp van een bekkenfysiotherapeut, medicatie of een operatie. Ook kan er gebruik worden gemaakt van een katheter. Een katheter is een dun, kunststof slangetje dat in de plasbuis wordt gebracht. Het slangetje zorgt ervoor dat de blaas volledig wordt geleegd.

Luisterend oor

Voor veel mensen is de stap groot om met incontinentieproblemen naar de huisarts te gaan. De schaamte is soms zo groot dat men er helemaal niet over wil praten. Coloplast Care-specialisten Annette Leuhof en Dylan de Gans hebben door hun werk bij Coloplast, specialist in stoma- en continentiemateriaal, dagelijks contact met mensen die last hebben van incontinentie. De Gans: “Mensen denken vaak dat zij een van de weinigen zijn die last hebben van incontinentie en vinden het daardoor moeilijk om hun verhaal te doen. Ook merken wij de ongemakkelijkheid om erover te praten. Mensen praten nu eenmaal niet graag over hun urine en ontlasting.” Leuhof vervolgt: “Wij nemen dat ongemak weg door er bij Coloplast heel open over te praten, we tonen begrip en stellen mensen op hun gemak. Wij bieden echt een luisterend oor. Sommigen willen alleen graag hun verhaal kwijt, maar ze kunnen natuurlijk ook bij ons terecht met allerlei vragen. Wij spreken het meest 50+’ers. Ik denk dat jongeren het taboe eerder doorbreken en sneller hulp zoeken bij een huisarts.”

Hulpmiddelen

Naast advies en incontinentiemateriaal biedt Coloplast ook katheters voor zelfkatheterisatie aan voor vrouwen. Zelfkatheterisatie wordt toegepast als je de blaas niet meer spontaan of volledig kunt legen. Hierdoor blijft er te veel urine in de blaas waardoor je vaak kleine beetjes moet plassen en/of heftige aandrang heeft. Sommige vrouwen gaan niet graag in het openbaar naar het toilet met de katheter, uit schaamte, dat iemand de katheter misschien ziet. Coloplast ontwikkelde daarom de SpeediCath Compact Eve katheter, geïnspireerd op cosmetische producten, die je onopvallend mee kunt nemen. “Deze zou zo kunnen doorgaan voor een mascara,” aldus Annette Leuhof

Doorbreek het taboe

Incontinentie is uitermate vervelend, dat is een ding dat zeker is. Maar gelukkig zijn er meerdere mogelijkheden om het tegen te gaan en om de kwaliteit van leven terug te krijgen. Het gaat niet vanzelf over en het kan in de loop der jaren erger worden. Maar wie eenmaal de juiste oplossing heeft gevonden bij ongewenst urineverlies, kan weer dezelfde dingen ondernemen als voorheen. De reactie die Van Eijndhoven het meest hoort van cliënten is dan ook: ‘Had ik maar eerder hulp gezocht.’ Heb je te maken met incontinentieproblemen? Maak het bespreekbaar en meld het bij je huisarts.

Beeld: GettyImages