‘Ik ben vrijer geworden in vorm en inhoud. Gedurfder’
Een interview met dichter Gerry van der Linden
‘Om poëzie te kunnen schrijven moet je een grote taalgevoeligheid bezitten en iets te zeggen hebben.’ Zelf heeft dichter, schrijver en beeldend kunstenaar Gerry van der Linden (1952) dat zeker. In haar nieuwste poëziebundel Niemand blijft het langst vertelt ze en bezweert ze, creëert ze een ander universum dan in haar vorige werk.
Je schrijft en publiceert al ruim veertig jaar. Is je literaire stem veranderd door de jaren heen? Welke ontwikkeling heb je doorgemaakt?
“Mijn werkelijke stem is niet veranderd, wel heb ik een eigen stijl ontwikkeld. Elk boek of elke bundel weerspiegelt een tijd van leven en de vragen die dat bij mij oproept. Ik ben vrijer geworden in vorm en inhoud, gedurfder.”
Je gedichten zijn heel beeldend, je kunt ze bijna voor je zien. En ze ademen surrealisme. Spreekt hier de beeldend kunstenaar die je ook bent?
“Jazeker, ik ben een fan van de surrealistische dichter, schrijver en beeldend kunstenaar Henri Michaux; de werken van Marcel Broodthaers vind ik ook mooi. Veel gedichten in de bundel Niemand blijft het langst hebben een verhalend karakter en tonen een bezwerend ritme, absurd beeld en spreektaal ineen. Een ander universum dan dat van mijn vorige bundels.”
Je gedichten bevatten soms ogenschijnlijke tegenstrijdigheden, zoals ‘vijandige liefde’ en ‘in het licht en in het zwart’. Wat wil je daarmee laten zien of op de lezer overbrengen?
“De tegenstelling. Licht en duisternis, die ieder mens in zich draagt. De beweging ertussen, de onhandigheid, de ironie en de tragiek. Niets staat op zichzelf, alles is verbonden met elkaar. Wij zijn een.”
Niemand blijft het langst luidt de titel van je bundel. De frase komt voor in het gedicht Als kind keek ik vaak over mijn schouder. Kun je de titel uitleggen?
“Niemand blijft het langst. Oei, moeilijk om de titel uit te leggen. Ik denk dat het te maken heeft met de spanning tussen het vrijwillig gekozen alleen-zijn en het verlangen naar gezelschap van de ander.”
Je hebt je bundel in drie gedichtencycli opgedeeld. Hoe verhouden die zich elk tot de titel?
“De afdelingen Alles is vroeger, Stemmen en Binnenin/buitenom hebben alle drie het thema Toen en Nu. De eerste afdeling handelt over de zintuiglijke kindertijd in geur en beeld, de tweede over het verleden en nu van anderen in stemmen en personages, en de derde over de spanning tussen een vroegere en huidige binnen- en buitenwereld, zowel in hoofd als hart, de kronkels en omwegen van de dichter.”
In de straten in de gaten van de opgebroken weg klinkt bijzonder ritmisch. Dat zijn meer van je gedichten. Speel je met ritme? Is ritme ook van invloed op de betekenis van een gedicht?
“Voor mij is het ritme een noodzakelijk onderdeel van het gedicht, evenals de klank en de toon. Het ritme is de ademhaling. Die kan vloeiend gaan of met horten en stoten, daarmee zeg je iets. De vorm zit aan de inhoud vast. Althans, voor mij.”
Je bent ook docent poëzie aan de Schrijversvakschool. Is poëzie schrijven wel iets wat je kunt leren?
“Om poëzie te kunnen schrijven moet je een grote taalgevoeligheid bezitten en iets te zeggen hebben. Oorspronkelijkheid dus. Je kunt je aanleg ontwikkelen, dat is hard werken en zeker geen ‘ijdel werk’.”
Je bent creatief en actief als dichter, schrijver, beeldend kunstenaar en dus docent. Hoe zie jij jezelf vooral? Waarin kun jij vooral jezelf zijn?
“Ik zie mijzelf allereerst als dichter, schrijver en beeldend kunstenaar. Daarin kan ik volledig mijzelf zijn. In zesentwintig jaar docentschap poëzie en schrijftraining heb ik gegeven en gekregen. De student is een spiegel. Dat maakt het interessant, houdt je alert.”
Alweer nieuwe (schrijf)projecten op stapel?
“Jazeker. Ik heb alweer wat gedichten geschreven met als werktitel Afbreekbaar, en ik ben gestart met een roman – de laatste dateert uit 2000. Ook wil ik mijn korte verhalen bundelen. Immer voorwaarts! Er zit niets anders op.”
Over de bundel & win!
De raadselachtig indringende gedichten in Niemand blijft het langst, die ontroering combineren met surrealisme en verontrusting met herkenning, eisen een bijzondere plaats op in het oeuvre van de altijd verrassende Gerry van der Linden: als een muzikale en even geestige als melancholieke spiegel van de tijd waarin wij leven. Wij geven drie exemplaren weg. Laat hieronder een korte reactie achter om kans te maken. Winnaars hebben inmiddels bericht gekregen.
(Niemand blijft het langst. Nieuw Amsterdam, € 20)
