Reflectief luisteren? Zo werkt het!

Het komt je vast bekend voor: zo’n gesprek waarin jij en je gesprekspartner compleet langs elkaar heen lijken te praten. Jullie voelen je vervolgens allebei onbegrepen. De oplossing hiervoor is ‘reflectief luisteren’. Een handige luistertechniek voor meer begrip en diepgang. Zelf toepassen? Assertiviteits- en timemanagementcoach Björn Deusings deelt zijn inzichten!

Verschillende luistertechnieken

Luisteren gaat verder dan ‘je oren openhouden’. Er zijn verschillende manieren om te luisteren, waarbij de ene luistertechniek effectiever is dan de ander.

1. Passief luisteren: Kortgezegd betekent dit vooral ja-knikken en in je opnemen wat de ander zegt. Het is een fijne manier om inlevingsvermogen te tonen in lastige situaties waarin de ander wel zijn verhaal kwijt wil, maar niet zit te wachten op goedbedoelde oplossingen.
2. Actief luisteren: Een handige tactiek die je helpt om meer gefocust te zijn op een gesprek. Deze vorm van luisteren houdt in dat je vooral de ander aan het woord laat en zelf doorvraagt waarmee je de ander stimuleert om verder te praten. Je reageert pas als de ander volledig uitgesproken is door samen te vatten of een open vraag te stellen.
3. Reflectief luisteren: Reflectief luisteren duidt op het samenvatten wat de ander zojuist heeft gezegd om zo het gesprek sturing te geven en meer diepgang te creëren. Het idee is dat de ander door een stellende formulering van jouw samenvatting wordt gestimuleerd om aan te geven of je interpretatie juist is. Als dat het geval is, zal de ander dat ongetwijfeld toelichten. Zit je er compleet naast? Dan hoor je dat ook.

Functies van reflectief luisteren

Reflectief luisteren heeft een aantal handige functies.

• Door het onder woorden brengen wat de ander zegt, zorg je ervoor dat de ander zich gehoord en begrepen voelt.
• Als reflecterende gesprekspartner ga je vanzelf nauwkeuriger luisteren. Aangezien je de woorden van de ander ‘moet’ samenvatten, ben je bewust bezig met luisteren.
• Je stimuleert de ander om het gesprek voort te zetten. Je gesprekspartner zal waarschijnlijk niet alleen met ‘ja’ of ‘nee’ reageren op jouw reflectie, maar ook een toelichting geven.

Tips voor reflectief luisteren

Een reflectie is echter niet woordelijk herhalen wat de ander zegt, maar gaat een stap verder dan dat. Je gebruikt andere woorden en voegt informatie toe. Daarmee zul je meer diepgang bereiken. Houd daarom onderstaande tips aan in een reflecterend gesprek.

• Breng je reflectie stellend in plaats van vragend.
• Baseer je reflectie niet enkel op wat je hoort, maar ook op non-verbale uitingen (zoals intonatie, volume en lichaamstaal).
• Gebruik een tweezijdige reflectie. Daarmee kun je namelijk (op een tactische manier) de tegenstrijdigheden benoemen in wat iemand vertelt.
• Houd je reflectie altijd neutraal. Oftewel: laat je eigen mening achterwege.

Meer leren?

Beter luisteren in gesprekken is een vaardigheid die je nog vaak van pas zal komen. Wil je daar nou nog meer over leren? Overweeg dan eens een cursus gesprekstechnieken. In de cursus leer je hoe je beter kunt luisteren, een gesprek sturing kan geven en hoe je je argumenten helder onder woorden brengt.