‘Mijn ambities waren groter dan het dorp’

Kunstenaar Folkert de Jong (1972) was eind twintig toen zijn duistere installaties, opgebouwd uit felgekleurd purschuim, werden omarmd door internationale musea en de Hollywood-jetset. De beurscrash van 2008 bracht niet alleen de kunstwereld terug op aarde maar luidde ook zijn persoonlijke catharsis in. Nú in Zin.

Zonder plan

“Ik heb een lange route afgelegd van mavo, havo, verpleegkundeopleiding, lerarenopleiding, toen een tijd werkloos geweest en ineens ben ik een master gaan doen op universitair niveau. Als je kwaliteiten niet te meten zijn met een Citotoets, heb je een probleem. Mijn sociale en artistieke vermogens zijn sterk maar ik heb moeite met exacte vakken. Die verpleegkundeopleiding was te zwaar. Ik brak hem af en zat weer thuis bij mijn ouders. Vader ziek en moeder aan het mantelzorgen. Ik had nog een kans om een andere studiekeuze te maken en dan hield de studiefinanciering op. Iedereen ging door met zijn studie en ik stapte eruit, dus ik had geen sociale kring meer. Wat nu? Elke dag ging ik naar het strand om een beetje lucht in te ademen. Met spullen die ik daar vond begon ik dit soort objecten te maken. Ik had niet het idee om kunstenaar te worden.”

Roadmovie

“Als tiener voelde ik me aangetrokken tot skinheads. Ik was gek op ska-muziek, had mijn kop kaalgeschoren en droeg Dr. Martens. Lekker hakken. In Engeland zag je ook dat de arbeidersklasse die status omarmde en uitdroeg met punk en met ska-cultuur. Het was zoeken naar een uitweg. Mijn ambities waren groter dan het dorp. Ik was geïnspireerd door de Amerikaanse popcultuur met films, cartoons en hiphop. Ik zag hoe Amerikaanse kunstenaars zichzelf voedden met de underground – waar ik ook uit voortkwam. Dat wilde ik ook en dat werkte. Daarom gebruikte ik purschuim. Ik dacht: dit is mijn kracht. Mijn werk past goed bij films. Het zijn theatrale settings die iets onprettigs reflecteren. Nederlanders zeiden: niemand zet dit thuis neer. In Amerika kochten mensen uit de filmindustrie mijn werk en zetten dat neer in gigantische musea achter hun huis. In hun slaapkamer hing een Warhol en foto’s van die familie met Frank Sinatra. Ik zat continu in een flow, als in een roadmovie.”

€ 200.000 voor purschuim

“Mensen vragen soms: dat de top van een oliebedrijf jouw werk koopt, wat vind je daarvan? Folkert, waarom doe je daar aan mee? Ik kan mezelf die vraag tenminste stellen, omdat ik dicht op die werkelijkheid kom. Soms denk ik: is dat niet vreemd, dat iemand voor € 200.000 purschuim koopt? Maar ik heb gemerkt dat ik dichter op de bron kom als ik gewoon dit spel speel. Ik was een keer uitgenodigd door een verzamelaar in een penthouse op Manhattan. Die man is wapenhandelaar. Vroeg die galeriehouder later aan mij: wat had je ervan gevonden als je dat van tevoren had geweten? Ja, dan zou ik natuurlijk zeggen niet verkopen aan die man. Maar hij had al werk van mij, een balletdanseres.”

Meer Folkert?

Zin in meer? Lees het hele interview met Folkert in Zin 12. Nú in de winkel. Of bestel ‘em hier. Folkert de Jong (1972) maakt figuratieve sculpturen en installaties uit brons, was en felgekleurd purschuim. Zijn werk verwijst vaak naar maatschappelijke thema’s, beelden uit de kunstgeschiedenis en historische gebeurtenissen. Nadat hij in 2000 zijn master afrondde aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten exposeerde hij wereldwijd in topmusea. Folkerts oeuvre werd bekroond met de Charlotte Köhlerprijs (2002) en de Prix de Rome (2003). Zijn solotentoonstelling OMINA is tot 22 januari 2022 te zien in Museum Het Valkhof in Nijmegen.

Tekst: Minou op den Velde. Beeld: Brenda van Leeuwen