Verbinding maakt gelukkiger én gezonder

In deze tijden is dat belangrijker dan ooit

Zin 14 januari 2022

Verbinding? We kunnen niet zonder. Een diepgaand gesprek, een intense vrijpartij of een gezellig praatje met de buurvrouw: van je verbonden voelen met (een) ander(en) ga je lekkerder in je vel zitten. En in deze onzekere tijden is dat belangrijker dan ooit. Nú in Zin.

Autonomie

“Sociale verbondenheid behoort net als autonomie en competentie tot de drie basisbehoeftes die ieder mens heeft,” zegt sociaal psycholoog Anneloes Middelkoop (1980). “Er zijn natuurlijk individuele verschillen maar in de basis is het voor iedereen belangrijk dat er aan die drie basisbehoeftes wordt voldaan, dat komt je welzijn en gezondheid ten goede.” Laat corona nou juist dáár roet in het eten gooien: dat heeft impact op elk van die behoeftes. “Kijk bijvoorbeeld naar de basisbehoefte autonomie, oftewel het ervaren van de vrijheid om zelf te kunnen beslissen welke activiteiten je onderneemt, welk gedrag je vertoont, welke besluiten je neemt. Door alle regels en richtlijnen die gelden wordt die autonomie op het moment flink beperkt. Dat heeft direct gevolgen voor je gevoel van welbevinden. Minder autonomie kan leiden tot stilstand, of je willen afzetten, het kan angstig, onzeker of chagrijnig maken. In meer of mindere mate ervaren we allemaal dit soort emoties. Heel logisch, iedereen is helemaal klaar met corona, maar zoals telkens wordt herhaald: Corona is dat nog niet met ons.”

We boeten dus in op autonomie, ook het gevoel competent te zijn kan bij sommige mensen flink uitgedaagd worden. Dat ziet Middelkoop in haar werk regelmatig voorbijkomen: “Ieder mens wil zijn talenten, kennis en kunde kunnen gebruiken, dat geeft zelfvertrouwen, je voelt je competent. Die competentie kan ineens onverwachts worden uitgedaagd. Zo worden we gedwongen massaal thuis te werken, aan zoomvergaderingen mee te doen of te videobellen met de kinderen en kleinkinderen. Als je dat voorheen nooit deed, en er niet handig in bent, kan dat best lastig zijn. Je voelt je onhandig en verre van competent.”

Zelfde schuitje

Als het om sociale verbondenheid gaat, is het effect van de coronacrisis tweeledig. Aan de ene kant zorgt de crisis juist voor een extra gevoel van verbondenheid, we zitten tenslotte met zijn allen in hetzelfde schuitje. Anneloes ziet dat ook terug in haar werk. “Mensen letten meer op elkaar, zijn alerter op alleenstaanden of ouderen om hen heen.” Aan de andere kant maken het verplicht afstand houden en de soms botsende meningen de onderlinge verbondenheid er niet beter op. Wie staat er tegenwoordig niet te stuntelen als je een ander wilt begroeten? En wil je het over corona hebben, dan kom je soms zomaar in een mijnenveld terecht. Juist nu is het belangrijk die verbondenheid te blijven opzoeken, ook als de meningen verschillen. Middelkoop geeft aan dat dit wel een uitdaging kan zijn maar dat het zeker kán. Om met de woorden van auteur Stephen Covey te spreken: ‘Eerst begrijpen om dan begrepen te wórden’.

Eenzaam

Als je alleenstaand bent of je partner hebt verloren, kunnen deze tijden extra uitdagend zijn. Die welkome knuffel van een vriend of vriendin of van je kinderen of kleinkinderen moet je nu missen. Dat kan gevoelens van eenzaamheid in de hand werken. Dan juist de verbinding opzoeken helpt, maar: hoe doe je dat? Hoe ouder je wordt, hoe minder makkelijk je vaak nieuwe vrienden maakt. Iedereen heeft zijn eigen netwerk, gezin en besognes.
Middelkoop geeft aan dat ieder mens zich wel eens eenzaam voelt en dat dat besef vaak al minder eenzaam maakt. Ook goed om te weten: sociaal contact hoeft niet diepgravend of intens te zijn om er al de positieve vruchten van te plukken. “Even een kletspraatje met de caissière, pakketbezorger of de buurman kan al een gevoel van verbondenheid opleveren”, zegt Middelkoop.