‘Ik ben enorm goed in ontkennen. Kop in het zand’

Schrijver en scenarist Esther Gerritsen (1972) ontbeent de menselijke psyche en haar eigen hersenspinsels feilloos in haar romans en columns. Maar dat haar 13-jarige Teddy dat allemaal leest is dan weer niet zo’n goed idee. Nú in Zin.

Discipline

“Mijn dochter zegt altijd: ‘Weet je wat mijn moeder doet voor haar werk? Die ligt op de bank met een laptop op haar buik, de tv aan en een zak chips erbij.’ Ik werk nu aan twee televisieseries, een boek en een film, alles door elkaar heen. Alles is in het beginstadium en dat maakt me ongeduldig. Wanneer begint het nou? Mensen vragen: hoe doe je dat, jezelf elke dag aan het werk houden? Terwijl ik denk: hoe houd je ermee op? Als ik niks doe voel ik me zinloos. Ik zit vaak dwangmatig – wraaaah! – te typen tot ik koppijn krijg. Ik heb veel discipline, behalve in pauze houden. Toen mijn zoontje dood geboren werd, wilde ik werken op therapeutische basis, zoals mensen met banen doen, dat ze twee uur per dag naar kantoor komen om te integreren. Ik bleek net zo productief te zijn als wanneer ik mezelf acht uur lang met de zweep afranselde achter de computer. Laatst zei ik tegen mijn verloofde: of ik vind alles saai, of ik vind alles eng. Als ik alles saai vind neem ik twaalf projecten aan omdat ik denk: er gebeurt niks. Tot het me teveel wordt en ik denk: God, ik kan niks!

Zonder filter

Ik schreef altijd veel verhalen. Het mooiste wat ik als kind cadeau kon krijgen was een nieuw leeg schrift. Ik was geobsedeerd door hoe mensen komen tot wat ze doen of wat ze denken. Ik vond ons gezin het normaalste gezin op aarde – een jongen en een meisje en een vader met schoenmaat 42. Ons dorp was van oorsprong katholiek, de meeste moeders waren huisvrouw. De vaders werkten en je hield een spreekbeurt over hun beroep. Mijn vader was profielslijper bij een metaalfabriek, mijn moeder was meestal thuis voor ons. Hele rustige mensen, net als mijn broer. Mijn ouders zijn nu veel opener. Zij zijn veel meer gewend om overal over te spreken. God, ik zie ze nog zuchten. Gaan we weer. Ik was zonder filter, ik zei alles en ging over alles in discussie. Ik weet nog dat ik mijn ouders vroeg wat is jullie lievelingskleur, en waarom? Dan keken ze me aan. ‘Hoezo nou waarom?’ Nou, er is toch altijd een reden? Je hebt er associaties of ideeën bij. Uiteindelijk kreeg ik mijn moeder zover dat ze ‘geel’ zei. ‘Want dan denk ik aan korenvelden.’ Zie je nou wel! Er is altijd een reden.”

Verliefder & verliefder

“Hoe ouder je wordt, hoe meer je leert hoe belangrijk en leuk dat is. Mijn verloofde en ik zijn vier jaar bij elkaar. Afgelopen zomer heb ik hem ten huwelijk gevraagd. Een van de engste dingen die ik ooit heb gedaan. Trouwen is rationeel niet goed te verdedigen, het is net zoiets als geloof. Wij hebben allebei geen kinderen met elkaar en veel geschiedenis, maar dit is iets van ons samen. Om ons heen kregen jonge mensen kinderen of gingen trouwen en verhuizen en ik wilde ook een feest! Hij zegt altijd dat ik hem weinig vertel over gevoel. Meestal ben ik op mijn hoede. Ik dacht nu ga ik eens vertellen waarom ik van hem hou. Ik kan iedereen aanraden om je liefde onder woorden te brengen. Je bent niet voor niks bij iemand. Maar je gedachten zijn vaak alleen maar bezig met negatieve dingen. Zeker als je nog niet zo lang een relatie hebt vraag je je af: gaan we samenwonen of niet? Willen we kinderen of niet? Kan dit wel? Je zegt al snel: ook al ben je een onmogelijk iemand… ook al passen we niet bij elkaar… Nee, nee, nee, dacht ik, houd het positief. Dat was zo goed. Terwijl ik er aan werkte, werd ik verliefder en verliefder. Ik heb de tekst uit mijn hoofd geleerd. Want als ik zoiets ga opschrijven word het voor je het weet weer fictie. We gingen op vakantie in Duitsland en voordat we op onze eindbestemming kwamen, zaten we in een hotel. Ik had geregeld dat daar een tafel was gedekt met een goede fles champagne. Hij keek behoorlijk geschrokken. Ik zei: ik wil je vertellen waarom ik van je houd.”

Crisis

Ik kreeg een midlifecrisis toen Teddy 12 werd en naar de middelbare school ging. Niet omdat ik ouder werd maar omdat mijn kind ouder werd. Ineens lijk je minder nodig. Ooit was alles grappig wat ik deed, maar die tijd is voorbij. Vroeger gingen we vaker samen lunchen of koffiedrinken. Nu is het: mijn moeder gaat raar doen en te hard praten in het café. Ze heeft me geleerd: als jij denkt dat je fluistert dan praat je normaal. Ze schaamt zich nu meer voor mij, maar wat heb ik nou aan die schaamte? Daar was ik net een beetje overheen.”

Zin in meer?

Lees het hele interview met Esther in Zin magazine 3. ‘Hij werd gewoon geboren maar ik wist dat hij zou sterven door die geboorte. Bizar’ Nú in de winkel. Of bestel ‘em hier.

Tekst: Minou op den Velde. Beeld: Brenda van Leeuwen.