Hoe kon het zover komen? Deze vraag wordt onderzocht in het indringende document Oorlog in Westerbork, april-september 1945. De documentaire die vanavond door KRO NCRV wordt uitgezonden, vertelt over een grotendeels vergeten slotdeel van de Tweede Wereldoorlog.

Duizenden gearresteerde NSB’ers en andere van collaboratie verdachte Nederlanders werden direct na de bevrijding gevangengezet in Kamp Westerbork. Daar zaten nog honderden Joden vast, waarvan een aantal (naast de geringe manschappen van het Militair Gezag) werden aangewezen als bewakers.

Tussen goed en kwaad

Aan de hand van interviews met voormalige Joodse en NSB-gevangenen, nabestaanden en deskundigen onderzoeken interviewer Frénk van der Linden en regisseur Eric Blom de scheidslijn tussen goed en kwaad in het Westerbork van lente/zomer ‘45.

Chaotische bevrijdingsweken

Het Militair Gezag zag zich in de chaotische eerste bevrijdingsweken gedwongen te handelen vanuit praktische overwegingen. De Joden in het kamp, die ongevraagd werden benoemd tot bewakers, waren getraumatiseerd doordat veel van hun verwanten in concentratiekampen waren vermoord. Zij kwamen in Westerbork soms rechtstreeks tegenover (veronderstelde) collaborateurs te staan, die in een aantal gevallen verantwoordelijk waren voor het oppakken en wegvoeren van hun familieleden.

Na een kleine maand kwam aan deze schrijnende situatie een eind: de Binnenlandse Strijdkrachten namen de bewaking grotendeels over. Maar gedurende de hele zomer van het bevrijdingsjaar bleven zich ontsporingen en misstanden voordoen. 

Kijktip!

KRO-NCRV’s Oorlog in Westerbork, april-september 1945 is een indringende geschiedschrijving over pijn, gevoelens van wraak, recht en onrecht. Met deze documentaire wil KRO-NCRV laten zien dat we als samenleving het boek van onze geschiedenis moeten blijven openen voor nieuwe perspectieven op ons gezamenlijk verleden – hoe pijnlijk ook.

Oorlog in Westerbork, april-september 1945, maandag 28 maart bij KRO-NCRV om 20.25 uur op NPO 2