Wakker worden in het sjoeltje

Achter de synagoge in Appingendam (GR)

Alida Dijk 13 september 2022

Slapen? Kunnen wij van Zin niet vaak én niet gek genoeg. Wij testen Nederlands origineelste slaapplekken. Dit keer wordt hoofdredacteur Alida Dijk (1966) wakker in de sjoel achter de oudste synagoge in de provincie Groningen: die van Appingedam.

Het sjoeltje

Als de man, Peter, en ik uitchecken, lees ik wat de mensen die voor ons hier waren schreven. ‘Vredig, indrukwekkend…’ Dat laatste voel ik al als ik me inlees voor we op weg gaan. Het sjoeltje waar we zullen overnachten, zit vast aan de oudste synagoge in de provincie Groningen. Die van het stadje Appingedam, dat een beschermd stadsgezicht heeft.

We moeten – in de Broerstraat aangekomen waar het gebouw staat – om de synagoge heen rijden, de B&B (De Vijgenhof) ligt aan de achterkant, meteen valt een groot gedenkteken op. Erop te lezen staan de namen van de 78 joodse oorlogsslachtoffers die werden weggevoerd (naar Auschwitz lees ik, Birkenau, Sobibor) en die niet terugkeerden… Werkelijk een plaatje. We kloppen aan bij de B&B en treffen Marianne Dekker. Zij is de hostess van De Vijgenhof. Ze had allervriendelijkst gereageerd toen ik had gevraagd of ik mocht overnachten in de sjoel. Dat is ze nu ook: uitermate vriendelijk. En opgewekt.

Historie

Ze vertelt – terwijl ze ons rondleidt – over het prachtige gebouw waar we zijn, over de beladen historie. Vooral van het hemelsblauwe koepelplafond in de synagoge ben ik zwaar onder de indruk. En van de boekjes die in een rek staan. De namen erop van joodse stadsgenoten. Wat er van ze bekend is. En daarna lege pagina’s waarop bezoekers die nog iets meer weten te vertellen over die mensen hun herinnering kunnen delen. Hier en daar zie ik iets bijgeschreven staan. Marianne vertelt ook over ‘haar’ Appingedam, waar het zo mooi is. Dan laat ze ons alleen in de B&B, werkelijk een plaatje! Mooi oud de kenmerkende ramen en het balkenplafond, heel nieuw en fris de badkamer, het heerlijke bed en – in de complete keuken – de waterkoker en Nespresso-machine. In schitterend rustige kleuren het meubilair. Met hier en daar een zweempje mosterdgeel (typisch Groningse kleur!).

Blaarkop

We gaan er meteen op uit, Appingedam in. Die ‘hangende keukens’ wil ik nou wel eens met eigen ogen zien. We steken de weg over en naderen al snel het centrum van het stadje waar het Damsterdiep doorheen loopt. Verschillende bruggetjes zijn er. Heel even maakt mijn hoofd een connectie met Venetië maar dit is Groningen. Verrassend! En prachtig die keukens boven het water. Aan het begin van de avond heb ik gereserveerd bij De Basiliek. Alweer een oude kerk met een nieuwe bestemming. Ik denk, zondagavond: het zal wel niet zo druk zijn. Maar ik vergis me. Alle tafels in de grote zaak zijn gevuld! De kaart staat vol met gerechten op basis van streekproducten: veel vis (de zee is hier dichtbij), maar ook steak tartaar van Groninger Blaarkop (Peters keuze voor het voorgerecht).

Vijgenbomen

Ik begin met – alweer heel Gronings – mosterdsoep. In mijn bord liggen een paar plakjes droge worst van een biologisch varken uit Holwierde. Vanuit een mooie, zwarte kan wordt de smaakvolle soep bijgeschonken. Niet te tillen Marianne had gevraagd hoe laat we het ontbijt zouden willen ontvangen. Tien uur had mij een prima tijd geleken. Dan zouden we het wel redden om uit te checken om 11 uur. We kijken de volgende ochtend de kleine gang in en zien een grote rieten mand staan. Niet te tillen bijna, boordevol verse broodjes, yoghurt, fruit, melk, eitjes, vleeswaren, kaas en vruchtensap. We dekken het tafeltje in de binnentuin. De vijgenboom (aha, daar komt de naam vandaan!) draagt vrucht. De vogels zingen, de zon schijnt, het belooft een prachtige dag te worden.