‘Mijn moeders aanleg tot grote vrolijkheid was haar geluk’
Dieuwertje Blok over haar debuut Dragelijke lichtheid
Presentatrice Dieuwertje Blok (1957) en haar zussen vonden het dagboek (1939-1942) van hun Joodse moeder Henny Gazan na haar overlijden. Blok debuteert nu met een ontroerende ontdekkingstocht door het oorlogsverleden (en -dagboek) van haar moeder.
“De lichtheid van mijn moeder schreef ik altijd toe aan een beschermingsmechanisme tegen de gruwelen van de oorlog. Maar door haar dagboek ontdekte ik dat mijn moeder al voor de oorlog zo was. Ze begon haar dagboek in 1939. Je weet nu wat er toen allemaal speelde, maar mijn moeder was naast Joods ook een 16-jarige puber die net als alle pubers constant verliefd was. Er zijn grote hiaten. Ze schrijft niets over het begin van de oorlog. Ook over de onderduik heeft ze niet geschreven, althans dat konden we niet vinden. Mijn zussen en ik zijn geen typische tweede generatie oorlogskinderen, wij zijn absoluut niet door mijn moeder met verhalen uit de oorlog belast. Zij heeft het slachtofferschap van zich af weten te zetten. Haar aanleg tot grote vrolijkheid was haar geluk. Dat herken ik. Ik heb ook de neiging om dingen van me af te laten glijden.”
Hoe beviel het schrijven?
“Ik heb zo’n plezier gehad met het uitwerken. Telkens belde ik mijn zusjes op om hen passages voor te lezen. Er werd in die tijd veel meer geschreven, ook tussen de regels door. Men was veel taliger, mijn moeder schreef heel geestig en gedetailleerd. Door haar levendige beschrijvingen werd ik nieuwsgierig naar al die mensen die ze noemde in haar dagboek. Ik heb me verloren in de archieven om meer over hen te weten te komen. Zo kwam de oorlog dichterbij dan ooit. Mijn moeder en haar ouders hebben de oorlog overleefd maar in de archieven ontdekte ik dat de meeste familie, vrienden en bekenden in de vernietigingskampen zijn vermoord. Door dit boek krijgen ze weer een gezicht; ze hebben bestaan, geflirt, gedanst en spelletjes gespeeld.”
Wat was de meest bijzondere ontdekking?
“In het oude Lloyd Hotel verbleven veel Joodse vluchtelingen uit Duitsland. Mijn moeder ging daar regelmatig stiekem met vriendinnen naartoe om te dansen en spelletjes te spelen. Dat daar ondanks de dreiging van de oorlog volop werd gedanst en vrolijke avonden werden georganiseerd, was vrijwel onbekend en voegt echt iets toe.” Heeft u zelf een dagboek bijgehouden? “Oh ja, haar dagboeken lijken erg op die van mij, ze gaan alleen maar over jongens. Een dagboek is een uitlaatklep voor emoties die je niet hardop durft uit te spreken. Als je dat met de nodige zelfspot op papier kan zetten, maakt dat het leed al draaglijker. Die onzekerheden heb ik nu minder. Ik ben veel te gelukkig en stabiel in de liefde om een dagboek bij te houden.”
Dragelijke lichtheid (Meulenhoff, € 22,99)
Win met Zin
Wij geven op de Prijzen pagina van Zin 11 weer veel mooie cadeaus weg, waaronder het debuut van Dieuwertje Blok. Kan maken? Ga via deze link naar winpagina. PS. Meerdere cadeaus aankruisen mag.
