Het wordt tijd voor feest

Pessimisme is het kijken naar de werkelijkheid op een te korte termijn. Als je ver genoeg vooruit kijkt, komt alles goed. Het zou uit de mond kunnen komen van een handige motivatiespeaker die er thuis ook niks van bakt. Iets wat ik ken, want mijn vrouw en kinderen laten dikwijls met een glimlach weten dat de beste versie van mezelf op het toneel staat.

Maar terug naar de openingszin. Die komt van mijn moeder die 16 was toen de oorlog eindigde. En ervaringsdeskundige was op het gebied van noodlot en de hoop waarmee je die te lijf kunt gaan. Alles gaat voorbij, het wiel der tijd draait, ook al denk je dat het stilstaat. Mijn moeder heeft bij mij het zaadje geplant voor een onverwoestbaar optimisme dat vooral in donkere tijden een waakvlam in mijn hoofd laat schijnen. En we hebben wel wat licht nodig in deze chaotische tijden waarin het barst van de stuurmannen aan de wal maar er een groot gebrek is aan een kapitein die de sterren lezen kan. Die ons een gevoel geeft deel te zijn van een groter verhaal. Die een richting aangeeft als een punt aan de horizon. Ik kom uit een tijd waarin ik als adolescent veel punten aan de horizon gewaar werd. Of het nu het denken en de moraal van mijn ouders was, gevormd door een oorlog en een religie waarvan de god nog niet was doodverklaard, of de leraren op school van een andere generatie, die de jaren 60 in zich droegen. In elk geval mensen met een droom over hoe de wereld mooier te maken.

Ivan Wolffers

Niet zo lang geleden overleed Ivan Wolffers. Een idealistische arts en publicist uit de jaren 70 wiens boeken mij hebben gevoed tijdens mijn studentenjaren in Utrecht. Masker van de armoede lag naast mijn bed samen met Grenzen aan de geneeskunde van Ivan Illich. Twee Ivans. Twee dromende realisten. Twee mannen die een systeem ter discussie stelden dat dikwijls gedreven was door geld. Illich stelde de macht van de farmaceutische industrie ter discussie, streefde onderwijs na dat mensen leert om te leven en bekritiseerde de industriële samenleving op het moment dat de maakbaarheid van de samenleving nog op instemming kon rekenen. Ivan Wolffers had een zelfde soort engagement geboren vanuit een opbouwend kritisch denken. We schrijven vroeg jaren 80. Iets later ontstond er een breuklijn tussen idealisme en realisme. De laatste overwon in de jaren 90 met een tomeloze groeieconomie, het wonder van ons poldermodel, privatisering van de zorg, en dat alles in een land dat een belastingparadijs werd voor vaak obscure firma’s. Zo hebben we zelf een muur gebouwd waartegen we nu aanlopen. Maar er is reden voor feest. Want bewustzijn is de eerste stap voor verandering. En de boeken van Ivan Wolffers en Ivan Illich zijn actueler dan ooit. Het wordt tijd om de tijd te veranderen. Om dezelfde vragen te stellen als toen, want ze zijn nog niet beantwoord. De nefaste invloed van de groei-economie woekert voort. Tijd voor feest. Met vuurwerk, kerstverlichting en knallende champagnedoppen vieren wij de wederopstanding van onszelf. Want de meesten van ons hebben nog met een been in de tijd van dat idealisme gestaan. We moeten het alleen weer wakker kussen. beeld: Lang leve Ivan Wolffers.

Lees ook! Een ode aan Ivan Wolffers

Nooit meer Stef missen?

Stef Bos (1961) is singer-songwriter en woordkunstenaar. In Zin schrijft hij over zijn leven als muzikant en als echtgenoot en vader. Stef is getrouwd met de Zuid-Afrikaanse kunstenares Varenka Paschke. Samen hebben ze drie kinderen: zoon Kolya (12) en dochters Lorelei (10) en Vonkie (5). Ze wonen afwisselend in Zuid-Afrika en in Vlaanderen.

Kijk ‘Kerstduetten’: het kerstverhaal 2022 met Stef op 24
december, NPO2, 22.45 uur.
Nooit meer een column van Stef missen?
Met deze aanbieding lees je Zin wel erg voordelig.