CNN Oorlogsverslaggever Clarissa Ward

‘Ik hou zo van het mooie wat in de meest huiveringwekkende situaties bij mensen naar boven komt’

Zin redactie 19 januari 2023

In haar familie wordt het gewaardeerd als je goed verhalen kunt vertellen. Oorlogscorrespondent voor de CNN Clarissa Ward (1980) maakte daar haar missie van: ze wil verhalen van mensen in de meest gruwelijke situaties overbrengen op de rest van de wereld. Opdat wij ons met hen verbonden voelen. Dat vraagt moed: je hart open durven stellen in extreme omstandigheden.

Op een rustige woensdagmiddag stromen er van alle kanten jongeren naar Museum ’t Kromhout in Amsterdam. Er worden selfies gemaakt en salades gegeten. Ze zijn hier in afwachting van de opnames van het televisieprogramma College Tour. Vanmiddag ontvangt presentator Twan Huys Clarissa Ward, de meermaals voor haar werk bekroonde chief international correspondent van CNN.

Taliban

Ze was tussen 2011 en 2016 in Syrië om te getuigen van de burgeroorlog daar, ze deed verslag van de executie van Saddam Hoessein in Irak, ze maakte in 2011 reportages na de verwoestende tsunami in Japan, ze stelde kritische vragen aan Talibanleiders bij de val van Kabul in 2021 en ze kreeg dit voorjaar in Oekraïne bijna een bom op haar hoofd. Tussendoor deed ze dit jaar trouwens ook verslag van het overlijden en de uitvaart van the Queen. “Over het algemeen is het slecht nieuws als ik ergens opduik,” zegt ze lachend. De komende twee dagen valt dat mee: ze is in Amsterdam ter gelegenheid van de publicatie van de vertaling van Op alle fronten, het even spannende als ontroerende boek waarin ze verslag doet van haar carrière en de conflicten waarvan ze uit hoofde van haar beroep getuige was. Mocht zíjn, zou ze zelf waarschijnlijk zeggen.

De plicht roept

Ze zou aanvankelijk drie dagen blijven maar de plicht roept: ze moet naar Kiev. Rechtstreeks vanaf het vliegveld neemt Clarissa Ward – witte trui, strakke zwarte leren broek, halfhoge laarsjes – even later ontspannen plaats op het podium. Ze luistert, praat, lacht; ze kauwt een beetje ongemakkelijk op haar wang als er filmpjes worden getoond van haar aan het werk en wordt emotioneel als een vriendin op beeld vertelt dat het voor Clarissa’s omgeving altijd spannend is als ze naar een rampgebied vertrekt.

Oorlogsverslaggever

“Wie wil er óók oorlogsverslaggever worden?” vraagt Twan Huys aan de studenten. Niemand steekt zijn vinger op. “Verstandige mensen,” zegt Clarissa Ward. “Het was niet de bedoeling dat ik emotioneel zou worden,” zegt ze een paar uur later in haar hotel. “Ik wist uiteraard dat de programmamakers met wat mensen uit mijn leven hadden gesproken maar omdat ik het programma niet ken, wist ik niet waarover ze het precies zouden hebben. Dit kwam als een verrassing. Ik voel me sterk, ik weet dat ik veel aankan. Maar het idee dat mijn gezin en mijn vrienden onder mijn werk lijden… Ja, dat vind ik moeilijk.”

Clarissa Ward studeert vergelijkende literatuur in Yale als op 11 september 2001 twee vliegtuigen zich in de torens van het World Trade Center in New York boren. Het verandert haar leven. Ze ervaart ‘een gevoel van helderheid en doelgerichtheid’ dat ze nooit eerder heeft ervaren. “Ik voelde een soort roeping om journalist te worden. Ik moest naar de frontlinie om de verhalen daar te horen en ze te kunnen doorgeven aan de mensen hier.”

Doodsangst

Na een stage in Moskou bij CNN en een tijd onderaan de journalistieke ladder op de nachtnieuwsdienst van Fox News (“toen nog niet zo gek als nu”) te hebben gewerkt, wordt ze in 2005 door Fox News uitgezonden naar Irak. Daar overleeft ze ternauwernood een drietraps-aanslag op het hotel in de Groene Zone waar ze met andere internationale journalisten werkt en woont. ‘Ik weet nog dat ik dacht: zo voelt angst dus’, schrijft ze in haar boek. ‘Ik voelde op dat moment geen verlangen naar dierbaren, geen verdriet. Dat waren beschaafde emoties en daar was geen plaats voor te midden van het naakte, zuivere gif van de angst.’

Het was mijn eerste ervaring van wat oorlog echt is: de hel,” zegt ze. “Maar toch, als je zoiets overleeft voel je een enorme opwinding, en die onthoud je als de ervaring na verloop van tijd wat naar de achtergrond verdwijnt.” Aanvankelijk werkt ze als producer, vanaf 2006 komt ze als verslaggever in beeld. Ze woont als correspondent in China, in Rusland, in Libanon. Na voor verschillende Amerikaanse zenders te hebben gewerkt, komt ze in 2015 bij CNN terecht. Sindsdien krijgt het CNN-publiek via haar ogen het belangrijkste internationale nieuws te zien.

Wat moet een goede oorlogscorrespondent in huis hebben?

Ik denk dat verschillende verslaggevers verschillende eigenschappen met zich meebrengen. Sommige collega’s zijn geweldig op de hoogte van militaire tactiek en strategie. Dat ben ik niet. Ik probeer me daar wel in te scholen, maar het heeft niet mijn directe belangstelling. Uiteindelijk is voor mij de belangrijkste eigenschap die je als oorlogsverslaggever moet hebben dat je de pijn van anderen kunt verdragen. Dat je bij mensen kunt blijven zitten in hun pijn, verlies of rouw. Dat je zelfs bereid bent om risico’s te lopen om dat te doen. Hun verhalen aanhoren en dan proberen om daar recht aan te doen.”

Moet je dapper zijn?

Je hoeft niet noodzakelijk dapper te zijn op het gebied van kogels en bommen. Op dat terrein ben ik zelf helemaal niet zo heldhaftig. Maar er is een speciaal soort moed nodig – en het klinkt een beetje kitscherig als je dit in woorden probeert te vangen – om je hart open te stellen voor de ervaringen van iemand op het meest afschuwelijke moment van zijn of haar leven.”

TEKST: LIDDIE AUSTIN | BEELD: JASPER ZWARTJES