32 jaar later

Hij maakte ruim dertig jaar geleden een indringende reeks portretten van vier vrouwen in de bloei van hun leven. Onlangs zette fotograaf Aatjan Renders (1956) ze opnieuw op de foto. Nog altijd even aantrekkelijk. Maar de onzekerheid van toen, heeft plaatsgemaakt voor zelfbewustzijn en kracht.

1

‘Ik voelde altijd dat ik het hoe dan ook zou redden’

Heleen van Dam (1958) is getrouwd en heeft een dochter. Ze werkte als docent op het mbo en vmbo, en is net gepensioneerd.

“Ik zat op de Rietveld Academie toen Aatjan het eerste portret van mij maakte. Ik was op dat moment net terug uit Parijs waar ik een jaar stage had gelopen bij een Nederlandse modeontwerper. Als ik naar mijzelf kijk op de tweede foto, zie ik een sterke vrouw. Ja, daar ben ik best trots op. Ze hebben mij er niet onder kunnen krijgen.

Afgelopen zomer ben ik met vervroegd pensioen gegaan, tegelijk met mijn man. We werkten op dezelfde vmbo-school en samen telden we dat laatste jaar af. We kunnen nu voor het eerst buiten de schoolvakanties weg, met een tent en de fietsen achter op de auto zijn we een paar weken naar Zuid-Europa gegaan. Binnenkort starten we samen met een cursus Frans. Samen genieten van leuke dingen, daar kijk ik echt naar uit.”

2

‘Ik ben nog nooit zo happy geweest als nu’

Linda Siemons (1962) woont met haar echtgenoot in Spanje waar ze de kracht van een simpel leven heeft omarmd.

Toen Aatjan de eerste foto maakte, woonde en werkte ik in Amsterdam. Ik was altijd al graag veel buiten en zocht vaak de rust op door te wandelen met mijn honden in de natuur. Met mijn toenmalige vriend maakte ik in die tijd regelmatig reizen naar het buitenland met een camper. Tijdens een van die reizen bekroop mij steeds meer het gevoel dat ik daar eigenlijk liever wilde blijven. Op reis gaan vond ik altijd fijn, terugkomen niet.

Tegenwoordig woon ik in een caravan, met een extra schuur en eigen grond erbij in Spanje. Hier heb ik mijn man leren kennen en werk ik als keramist. Natuurlijk duurde het echt een tijd voordat ik mijn draai had gevonden. Maar uiteindelijk ben ik nog nooit zo happy in mijn leven geweest als nu. Als je jonger bent probeer je veel en kom je erachter dat dat het niet is. Dat hoeft nu niet meer, ik weet nu zo langzamerhand wie ik ben. Ik heb mijzelf gevonden.”

3

‘Die twee verschillende culturen maken me tot wie ik ben’

Toula Liasi (1957) heeft twee kinderen en is gescheiden. Ze is kunstenaar en werkte als docent cultureel kunstzinnige vorming.

“Ik was 17 jaar toen het Turkse leger Cyprus binnenviel. Tijdens de invasie raakte mijn enige broer vermist – pas veertig jaar later zijn z’n stoffelijke resten gevonden. Op het moment dat Aatjan het portret van mij maakte was ik 32. Ik had toen nog steeds geen enkel idee van waar mijn broer was of wat er met hem was gebeurd. Al die jaren in onzekerheid tekenden mijn leven.

Toen ik eind veertig was, ben ik nog de lerarenopleiding kunst gaan doen en daarna een masteropleiding. Dat vond ik erg interessant, het betekende veel voor mij. Alleen maar huilen heeft geen zin.

Sinds een aantal jaren woon ik de helft van het jaar in mijn ouderlijk huis op Cyprus. Volledig op Cyprus gaan wonen zal ik niet doen. In Nederland is mijn leven, mijn kinderen en vrienden wonen er. De Nederlandse mentaliteit past ook goed bij mij. Ik geniet nu gewoon van twee verschillende culturen en pak het beste van beide. Dat maakt me tot wie ik ben.”

4

‘Ik ben niet bezig met wat ik over vijf jaar doe maar wat ik nú wil’

Alexandra de Goede (1962) werkte jarenlang als consultant en coach, en zet nu een eigen bedrijf op waarvoor ze haar kennis en ervaringen gebruikt.

“Op het moment van de eerste foto was ik heel gelukkig. Het was een periode waarin ik mij mijzelf voelde en zelfvertrouwen had. Dat was de jaren daarvoor wel anders, die waren heftig voor mij geweest. Toen ik 19 was, verloor ik mijn eerste grote liefde. Een paar jaar na zijn overlijden werd ik door twee onbekenden op straat ernstig mishandeld. Op die eerste foto ben ik 29 en was ik voor het eerst weer echt verliefd. Dat voelde na die tien moeilijke jaren als een heerlijk onbezonnen tijd.

Jaren later kwam het trauma van de mishandeling weer boven. Dankzij EDMR-therapie heb ik het uiteindelijk kunnen verwerken. Veel omvallen, maar sterker terugkomen, dat is hoe ik de jaren tussen de twee foto’s in zou typeren. Ik ben nog steeds dezelfde persoon, met dezelfde blik, maar op de tweede foto ben ik wijzer, authentieker en zelfbewuster.”

Tekst: Marjolein Koens. Beeld: Aatjan Renders 

Zin in meer? 

Lees het hele artikel in Zin Magazine nr. 3. Nú in de winkel. Of bestel ‘em hier.